چکیده:
هدف این مقاله ، بررسی و تبیین ماهیت وفاداری زوجین و نقض آن از دیدگاه روانشناسی ، حقوقی ، فقهی و اخلاقی است . برای رسیدن به این منظور از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی استفاده شده است . برای گردآوری اطلاعات نیز با استفاده از روش کتابخانه ای از راهبردها و ابزارهای گوناگونی ازجمله کتابها، مقالات ، پایان نامه ها، لغتنامه ها، سایتهای اینترنتی ، متون چاپی نمایه شده در بانکهای اطلاعاتی و دیگر منابع مرتبط در کتابخانه های عمومی ، تخصصی یا دیجیتال در این راستا بهره گرفته شده است . نتایج نشان داد که مطابق با قانون مدنی ایران ، زوجین به حسن معاشرت با یکدیگر مکلف هستند. حسن معاشرت مفهومی عرفی دارد و یکی از تکالیف غیرمالی مشترک زوجین است . وفاداری زوجین نسبت به یکدیگر را نیز می توان از مصداقهای حسن معاشرت تلقی کرد. اگرچه در قانون مدنی ایران صریحا به تکلیف وفاداری اشارهای نشده است ، سکوت قانونگذار به دلیل بدیهی بودن آن است ؛ بدین معنا که زن و مرد باید به یکدیگر وفادار باشند؛ در غیر این صورت به بنیان خانواده لطمه وارد میشود و خانواده را در معرض انحلال قرار میدهد. وفاداری در قالب سه نظریه قابل بررسی است و درنهایت نظری که برتری دارد، این است که زوجین از برقراری رابطه نامشروع با دیگران (اعم از زنا، لواط و یا مساحقه ) خودداری کنند.
خلاصه ماشینی:
١ ـ ١ ـ اهمیت حسن معاشرت در آیات قرآن به منظور درک دیدگاه عمیق قرآن و تأکید روایات در زمینه حسن معاشرت در روابط زوجین ، شایسته است به برخی از آیات و روایاتی اشاره شود که در این خصوص وارد شده است : حسن معاشرت مفهـومی قرآنـی اسـت کـه از آیـه ١٩ سـوره نسـا(١) و از عبـارت «عاشروهن بالمعروف » گرفته شده است ؛ یعنی «با همسرانتان با اخلاق نیکـو معاشـرت کنید» و پس ازآن بیان میکند که اگر به جهاتی از همسران خود رضایت کامل نداشته باشید، فورا تصمیم به جدایی و یا بدرفتاری نگیرید و تا آنجا که میتوانید، مدارا، و به مصالح زندگی مشترک توجه کنید و معاشرت به معروف و رفتار شایسته داشته باشید که خداوند در عوض این عمل به شما خیر کثیر عطا میکند؛ هم چنین در آیه ٢١ سوره روم (٢) بیان می کند: «از نشانه های خداوند این است که برای شما همسرانی آفرید که با آنان آرامش یابید و میان شما عشق و مهربانی برقرار ساخت .
١ ـ ٢ ـ اهمیت حسن معاشرت در روایات حسن معاشرت از مهمترین اصول حاکم بر خانواده است که علاوه بر آیات در روایات هم به آن اشاره شده است ؛ لذا روایات بسیاری از ائمه معصومین (ع ) در زمینه ابراز محبت و علاقه به همسر و حسن خلق و خوشرویی و مساعدت و احترام متقابل آنان به یکدیگر و نیز مدارا و هماهنگی بین زوجین وارد شده است که به منظور جلوگیری از اطاله کلام به ذکر چند مورد از آنها بسنده میشود: از جمله مواردی که در روایات بر آن تأکید شده است و از مصداقهای حسن معاشرت به شمار میرود، ابراز محبت و علاقه همسران نسبت به یکدیگر است ؛ از جمله اینکه رسول اکرم (ص ) در روایتی در این زمینه میفرماید: «وقتی مرد به همسر خود با محبت مینگرد و زنش با مهر به او مینگرد، خداوند با دیده رحمت بر آنها می نگرد»(٨) (نهج الفصاحه ، ١٣٧٤: ٢٧٨، ح٦٢١).