چکیده:
عشق حالتی است که در همه انسانها وجود دارد و در برههای از عمر هر فرد به اوج خود میرسد. این پدیده همگانی در مورد پیشوایان الهی وضع ویژهای دارد، چرا که عدهای آنان را در عرصه عشقورزی، الگوی خود قرار میدهند و عدهای آنان را به انتقاد میگیرند. در این مقاله معنا و اقسام عشق از دیدگاه نحلههای مختلف و از منظر وحی بررسی میشود و سپس در مکتب و سیره پیشوایان مورد مطالعه قرار میگیرد. در مکتب پیشوایان، عشق و عاشقان حقیقی ستوده است و عاشقان مجازی و کاذب مورد مذمتاند. در سیره پیشوایان، عشق حقیقی فراگیر و پرتوافکن بر سراسر زندگی آنان است. عشق مجازی آناندر راستای عشق حقیقی است و عشق کاذب در وجود آنان راهی ندارد. شبههها و نسبتهایی از سنخ عشق کاذب که درباره پیشوایان الهی القا شده، به صراحت آیات قرآن و شهادت اهلبیت (ع) طرد شدهاند و شخصیت و زندگی آنان چنان معرفی شده که از عشق کاذب و هوس پاک و منزه است.
خلاصه ماشینی:
آنچه می توان گفت آن است که آن بزرگوار که پس از وفـات حـضرت زهرا (س ) چند همسر و چندین فرزند داشت ، ظهـور و بـروز عـشق و محبـتش تنهـا در خصوص زهرا (س ) قابل بررسی و بیان است : عشق و محبت امام علی (ع) به بـانوی گرامـی اسـلام بـه گونـه ای بـود کـه بـرخلاف مردان دیگر، تا زهرا زنده بود، هیچ همسر دیگـر یـا کنیـزی نگرفـت .
بهترین مأخذ و سند پیرامون این موضوع متن قرآن کریم است بنـابراین آیـاتی را کـه به عرصه بروز و تقابل گونه های عشق اشاره کرده است ، ذکـر مـی کنـیم و پـس از بیـان نکته های اساسی و تفسیر آن شبهه عشق کاذب را ارزیابی می نماییم : «و راودته التی هو فی بیتها عن نفـسه و غلقـت الأبـواب و قالـت هیت لک قال معاذ اللـه إنـه ربـی أحـسن مثـوای إنـه لا یفلـح الظالمون * و لقد همت بـه و هـم بهـا لـو لا أن رأی برهـان ربـه کذلک لنصرف عنه السوء و الفحشاء إنه مـن عبادنـا المخلـصین » (یوسف : ٢٣ـ٢٤).
بـی جهـت نیـست کـه گفته اند: بی گناهی کم گناهی نیست در بازار عشق یوسف از دامان پاک خود به زندان می رود گزارش فوق که در متن آیات کریمه قرآن است ، با صراحت و متانت و نیز با دقت بیان می کند که مصارعه سهمگینی میان عشق کاذب، حیوانی و نفسانی با عـشق الهـی پـیش آمده، تا آنجا که یوسف (ع) به خدا پناه برده است و در پرتو عنایت خاص الهی که بـرای «عباد مخلص » منظور شده، یوسف (ع) حتی اراده گناه نیز نداشت ، عدم اقـدام بـه گنـاه که جای خود دارد.
آنچه درباره محبت و دلبستگی سـلیمان بـه اسـب هـا اسـت ، از سـنخ عـشق مجـازی می باشد و این نوعی عشق کاذب است .