چکیده:
چکیده «زرارة بن أعین» از اصحاب اجماع و از پرروایتترین راویان کتابهای امامیه است. فهرستنگاران امامی طریق خاصی به کتاب او دارند. افزون بر رجالشناسان، محدثان از جمله ثقة الاسلام کلینی (329ق)، الگو یا سند ثابتی برای روایات زرارة بن اعین داشتند. در این پژوهش با رویکردی نو یعنی؛ استخراج وشمارش تمام روایات زراره در الکافی و سپس یافتن اسنادی که دارای بیشترین فراوانی و تکرار هستند، الگوی ثابت کلینی کشف میشود. پس از آن، این الگوی ثابت با طرق رجالی مقایسه میشود. در این فرآیند، راویان اولی که حدیث را از زراره گرفتند، یک به یک معرفی و بررسی میشوند. از نتایج به دست آمده آن است که میزان تطابق سند روایات با طرق و الگوهای ثابت و کشف شده، درجه اعتبار احادیث را مشخص مینماید. افزون بر آن، با استفاده از الگوهای کشف شده، تصحیف، ارسال و ضعف اسناد برطرف میشود. بنابراین اگر اسناد کلینی از غیر شیوه و الگوهای مألوف و مشهور به کتاب زراره باشد، معمولاَ از میزان اعتبار کمتری برخوردار است. در این موارد چنین حدس زده میشود که گویی مؤلف الکافی، از منبع غیرموثقی به روایات زرارة بن اعین دست یافته؛ زیرا راویانی مجهول، ضعیف یا غیرامامی در این اسناد، فراوان یافت میشوند. همچنین در راستای انجام پژوهش، بیشترین استفاده را از کتاب الکافی و مهمترین منابع رجالی و روایی شیعه نموده تا به این مهم دست یابد. واژگان کلیدی: الکافی، رجال حدیث، الگویابی سندی، نقد سندی، زرارة بن اعین.
خلاصه ماشینی:
برخی سلیمان مولی طربال و سلیم فراء را یکی می دانند (نک : خویی ، ١٤١٠ق ، ٨، ص٢٣٠) که بـه نظـر ١٣٠ الگویابی اسناد کلینی به کتاب زرارة بن اعین تصحیح ؛ برخی از این روایات دارای تصحیف (یک مـورد) و ارسـال هسـتند (یـازده مـورد) و راویان بعد از حریز و گاه راویان بعد از حماد در سند وجـود نـدارد کـه بـر اسـاس الگـوی سندی این نقصان جبران می شود: - علی بن إبراهیم عن أبیه عن حماد بن عثمان عن حریز عن زرارة و محمد بـن مسـلم (ج ٣، ص١٤٤)؛ به نظر می رسد به علت تشابه اسمی ، سهوی به جای حماد بـن عیسـی (٢٠٩ ق)، حماد بن عثمان (١٩٠ ق) ثبت شده باشد؛ زیرا سند مطابق الگـوی کلینـی اسـت و تنهـا درباره راوی حریز اشتباه و تصـحیف رخ داده اسـت ؛ چنانکـه علامـه خـویی نیـز در معجـم الرجال الحدیث بیان داشته که بعید می نماید ابراهیم بن هاشم از حماد بن عثمان روایت و یا حتی او را ملاقات نموده باشد؛ زیرا حماد در زمان بعد از امام هفتم (علیه السلام )، سال ١٩٠ هجری از دنیا رفته ، حال آنکه ابراهیم بن هاشم از اصحاب امـام جـواد (علیـه السـلام ) (٢٢٠ 1 ق) است و از ایشان روایت دارد (نک : همو، ١٤١٠ق ، ج١، ص٣١٧؛ ج٦، ص٢٢٠).