چکیده:
در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، هر ساله مخاطرات طبیعی خسارات جانی و مالی عمدهای در سکونتگاهها بر جای میگذارند. در این ارتباط، بحران بم قابل ذکر است که در دیماه 1382 خسارات گستردهای به بار آورد. با گذشت 12 سال از این بحران و بازسازی پس از آن، ارزیابی کیفیت بازسازی از اهمیت زیادی برخوردار است. در این راستا بر اساس مسأله چگونگی کیفیت محیط مسکونی بازسازی شدهی شهر بم و با توجه به مبانی نظری موجود، هدف این مقاله، تحلیل تفاوت کیفیت کالبدی محیط مسکونی بازسازی شده محلات شهر بم و در ادامه تحلیل رابطه آن با وضعیت اجتماعی- اقتصادی خانوارهای محلات مختلف میباشد. در این ارتباط، کیفیت کالبدی محیط مسکونی از طریق روش شاخصسازی، تکنیکهای AHP و SAW تعریف عملیاتی شد. دادههای مورد نیاز از طریق پرسشنامه و روش نمونهگیری خوشهای، و از 311 خانوار نمونه (بر حسب روش کوکران) بدست آمد و از طریق روشهای همبستگی پیرسون و اسپیرمن، واریانس یکطرفه و آزمون توکی تحلیل شد. نتایج نشان داد که کیفیت کالبدی محیط مسکونی خانوارهای محلات مختلف متفاوت است و با متغیرهای شغل، درآمد و تحصیلات دارای رابطهی معنادار میباشد. نتیجه اینکه کیفیت بازسازی تحت تأثیر قشر و طبقه اجتماعی قرار دارد. آنچه که نیازمند راهکارهای درخور است.
خلاصه ماشینی:
"بر این اساس سوال های اصلی پژوهش چنین ارائه گردید: ١) آیا کیفیت کالبدی محیط مسکونی بازسازی شده خانوارهای محلات مختلف متفاوت است ؟ ٢) آیا بین کیفیت کالبدی محیط مسکونی بازسازی شده خانوارها و وضعیت اجتماعی - اقتصادی آن ها رابطه وجود دارد؟ در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران ، هر ساله مخاطرات طبیعی خسارات عمده ای در سکونتگاه های شهری و روستایی بر جای میگذارند.
در این پژوهش با توجه به مسئله ی چگونگی کیفیت کالبدی محیط بازسازی شده ی شهر بم ، بر شاخص های کالبدی تاکید شد و دو فرضیه بدین عبارت ارائه شد: ١) کیفیت کالبدی محیط مسکونی بازسازی شده خانوارهای محلات مختلف متفاوت است ؛ ٢) بین کیفیت کالبدی محیط مسکونی بازسازی شده ی خانوارها و وضعیت اجتماعی - اقتصادی آن ها رابطه وجود دارد.
در این پژوهش ، مفهوم کیفیت کالبدی محیط مسکونی بر اساس سه شاخص مقاوم سازی، نفوذپذیری- فضای باز، و تاب آوری محله ای و شامل ٤٠ معرف (شکل ٣ و جدول ١)، در قالب گویه های دو پرسشنامۀ خانوار و کارشناس در طیف ٥ گانۀ لیکرت تعریف عملیاتی گردید.
ضریب همبستگی گشتاوری متغیرهای کیفیت با سن ، تحصیلات ، منزلت شغلی و درآمد ( به تصویر صفحه مراجعه شود) نتیجه گیری و پیشنهادات نتایج این پژوهش در رابطه با فرضیه اول نشان داد که از بین شاخص های کیفیت کالبدی به جز شاخص مقاوم سازی، در بقیه شاخص ها بین محلات تفاوت معناداری وجود دارد."