چکیده:
پژوهش حاضر در حوزه اخلاق كاربردي، به تبليغات بازرگاني در رسانه ها از ديدگاه فايده گرايي اخلاقي مي پردازد. شركت هاي توليدي براي اقناع مخاطبان و نيز براي پيشبرد اهداف خود، يعني افزايش فروش محصولات توليدي، از هر ابزار و روشي-گاه نادرست و غير اخلاقي-استفاده مي كنند كه اين موضوع خواسته يا ناخواسته اثرات نامطلوبي بر افراد مي گذارد. تبليغات بازرگاني با پيشرفت تكنولوژي و افزايش توليدات مازاد بر مصرف، رونق گرفته و امروزه كمتر كسي در اقصي نقاط جهان با آن بيگانه است. اهميت موضوع زماني روشن مي شود كه ببينيم تبليغات بازرگاني با استفاده از رسانه ها و بكارگيري علوم و هنرهاي مختلف، چه تاثيراتي بر افراد گذاشته و جامعه را به كدام سو كشانده است. اين مقاله با روش توصيفي-تحليلي به مساله تبليغات بازرگاني و اثرات آن بر مخاطبانِ رسانه هاي جمعي پرداخته و با تكيه بر يكي از نظريات مشهور اخلاق هنجاري در فلسفه اخلاق، يعني فايده گرايي اخلاقي، در صدد پاسخ گويي به پرسش هاي زير بر آمده است: بر اساس نظريه فايده گرايي، اصحاب رسانه بايد به چه تبليغاتي اجازه پخش دهند؟ تمسك به تقلب و فريبكاري به هر شكل در تبليغات، از نظر فايده گرايان چه حكمي دارد؟ بر اساس فايده گرايي معيارهاي درست تبليغات كدام است؟ چه نوع تبليغاتي مجاز و يا غير مجاز است؟
خلاصه ماشینی:
"قبل از اینکه وارد بحث شویم لازم است دو مطلب را مورد بررسی قرار دهیم ؛ اول ایـن که ، در تبلیغات بازرگانی فایدة مورد نظر در نظریة فایـده گرایـی ، بایـد بـه چـه افـراد و یـا جامعه ای برسد، و به عبارت دیگر، ما در تبلیغات باید به دنبال بیشینه سازی خیر چه کسانی باشیم ؟ نمودار زیر به صورت تقسیم ثنایی ، همة کسانی که ممکن است با تبلیغ یک کـالا و یا خدمت در ارتباط باشند و از آن منتفع شوند و یا از آن آسیب ببینند را نشان می دهد: / در توضیح تقسیم بندی مذکور باید گفت : الف ) در تبلیغات ، اگر فایده را تنها برای مبلـغ در نظر بگیریم ، به کلی از نظریة فایده گرایی خارج شده ایم ؛ زیرا این نتیجه ای است که مورد نظر خودگرایی اخلاقی است .
در پاسـخ ایـن نقـد، فایـده گرایـان خواهند گفت که آنان چنین تبلیغاتی را مجاز نخواهند شمرد، جز در مواقعی کـه بیشـترین فایده را برای بیشترین تعداد از افراد جامعه داشته باشد؛ در پاسخ فایده گرایان گفته می شـود که توسل به دروغ و فریب از سوی فایده گرایان با شهودهای اخلاقی و عقلانی ما ناسازگار است و نیز موجب می شود که افـراد آن جامعـه دروغ و تقلـب را فـرا گرفتـه و در نتیجـه جامعه ای متقلب و فریب کار خواهیم داشت که در آن جامعه ، افـراد اعتمـاد متقابـل را، کـه اساس زندگی اجتماعی است ، نسبت به همدیگر از دست خواهنـد داد و از ایـن وضـعیت آسیب خواهند دید و بنابراین ، فایده گرایی در این مورد باید پاسخ گو باشد و برای حل ایـن مشکل ، علاوه بر نتیجه ، معیار دیگری را برای درستی اعمال به معیار نتیجه اضافه نماید."