چکیده:
مجموعه حق هایی که در قانون اساسی هر کشوری برای شهروندان به رسمیت شناخته میشود حق های اساسی شهروندان آن جامعه را تشکیل می دهد . با به رسمیت شناختن این حقوق از سوی قانون اساسی ، قوانین عادی باید به دنبال اجرایی کردن آن ها و حمایت از آن ها باشند . یکی از جنبه های این حمایت در قوانین عادی کشور ایران، حمایت کیفری از حق های اساسی در برابر نقض از سوی شهروندان و ماموران حکومتی است. با وجود این ، قانوگذار کیفری ایران در این مسیر شیوه ی مطلوبی اتخاذ نکرده است زیرا علاوه بر اینکه هنوز نقض برخی حق های اساسی فاقد تضمین های کیفری اند، وضعیت موجود نیز کاستی ها و تعارض هایی دارد . اینمقاله که به دنبال بیان راهکارهای حمایت کیفری مطلوب از نقض حق های اساسی شهروندان و نیز نقد عملکرد قوانین کیفری موجود دز این زمینه است راهکار موثر و صحیح در این زمینه را جرم انگاری نقض حق های اساسی شهروندان به طور عام - از حیث مرتکبین و حق های اساسی - و نیز تشدید مجازات در فرض ارتکاب جرم از سوی ماموران نهادهای حکومتی می دانند.
خلاصه ماشینی:
"حق هایی که در فصل سوم قانون اساسی با عنوان حقوق ملت (اصـول ٤٢ - ١٩) بـه رسـمیت شناخته شده است ، عبارت انـد از حـق تسـاوی شـهروندان در حقـوق (اصـل ١٩)؛ حـق تسـاوی شهروندان در برخورداری از حمایت قانون (اصل ٢٠)؛ حق زنان بـر تضـمین حقوقشـان از سـوی دولت (اصل ٢١)؛ مصونیت حیثیت ، جـان ، مـال ، حقـوق ، مسـکن و شـغل اشـخاص (اصـل ٢٢)؛ مصونیت در برابر تعرض و مؤاخذه به صرف داشتن عقیده ای مشخص ؛ آزادی عقیده و منع تفتیش عقاید (اصل ٢٣)؛ آزادی مطبوعات (اصل ٢٤)؛ ممنوعیت (مصونیت افراد در برابر) تجسس ؛ آزادی نامه نگاری، مکالمات تلفنی، تلگراف و تلکس (اصل ٢٥)؛ آزادی احزاب ، جمعیت ها، انجمـن هـای سیاسی و صنفی و انجمن های اسلامی یا اقلیت های دینی شناخته شده (اصل ٢٦)؛ آزادی اجتماعات و راهپیماییها (اصل ٢٧)؛ آزادی انتخـاب شـغل ؛ حـق انتخـاب شـغل دلخـواه (اصـل ٢٨)؛ حـق برخورداری از تأمین اجتماعی (اصل ٢٩)؛ حق برخورداری از آمـوزش و پـرورش رایگـان (اصـل ٣٠)؛ حق داشتن مسکن متناسب با نیاز (اصل ٣١)؛ ممنوعیـت دسـتگیری اشـخاص بـدون مجـوز قانونی، حق تفهیم و ابلاغ اتهام بلافاصله پس از دستگیری، و حق ارسال پرونده به مراجـع صـالح قضایی ظرف مدت حداکثر ٢٤ ساعت (اصل ٣٢)؛ ممنوعیت تبعیـد شـهروندان و ممنوعیـت منـع اشخاص از اقامت در محل مورد علاقه شان (اصل ٣٣)؛ حق دادخـواهی (اصـل ٣٤)؛ حـق داشـتن وکیل در دادگاه ها (اصل ٣٥)؛ حق محکومیت و مجازات فقط از طریـق قـانون (اصـل ٣٦)؛ اصـل برائت (اصل ٣٧)؛ ممنوعیت شکنجه و اجبار به شهادت ، اقرار یـا سـوگند (اصـل ٣٨)؛ ممنوعیـت هتک حرمت و حیثیت افراد دستگیرشده به موجب قانون (اصل ٣٩)؛ ممنوعیت اضـرار بـه غیـر و تجاوز به منافع عمومی از طرف شهروندان (اصل ٤٠)؛ حق داشتن تابعیت کشور ایران و ممنوعیـت سلب تابعیت (اصل ٤١)؛ آزادی اخذ تابعیت ایران توسط اتباع بیگانه (اصل ٤٢)."