چکیده:
در مبحث صرف، فرآیند واژهسازی از مباحث مهم است. در میان فرآیندهای واژهسازی، فرآیند تکرار در اکثر زبانها متداول است. مطالعات مختلف در زبانهای گوناگون نظریههای متفاوتی را نسبت به این فرآیند در پی داشته است. نظریه بهینگی درصدد کشف اشتراکات زبانی است. این نظریه رویکرد جدیدی به ساخت واجی، صرفی و نحوی زبانها داشته و توانسته فرآیند تکرار را که همواره برای رویکردهای قاعده بنیاد چالش بوده با اعمال محدودیتها تبیین کند. در این مقاله فرآیند تکرار در زبان کردی در چارچوب بهینگی مورد بررسی قرار میگیرد تا روشن شود که نظریه بهینگی چگونه فرآیند تکرار در زبان کردی را تحلیل میکند. در بخش تحلیل، نمونههایی از این فرآیند معرفی و در قالب نظریه بهینگی بررسی میشوند. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی است. دادهها از فرهنگ لغت کردی- کردی فارسی (ههنبانه بورینه) و برخی از گویشوران این زبان استخراجشده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که انواع مختلف فرآیند تکرار در زبان کردی بر اساس الگوهای ساختاری خاصی که دارد، از محدودیتهای خاصی تبعیت میکنند. محدودیتها در هر نوع از فرآیند تکرار در زبان کردی سلسلهمراتب خاص خود را دارند. حتی در یک نوع خاصی از این فرآیند بسته به ساختار واژی دوگان ساختها، محدودیتها و مرتبهبندی آنها نیز متفاوت است که ناشی از الگوی ساختاری آنها است. با مرتبهبندی متفاوت محدودیتهای پایایی و نشانداری، میتوان ساخت انواع واژههای مکرر زبان کردی را بر اساس معنایی که دارند، تحلیل و توصیف کرد.
خلاصه ماشینی:
بر اساس آن هجای باز بر بسته ترجیح دارد و هجا نباید به همخوان ختم گردد؛ بنابراین برای توجیه فرآیند تکرار کامل در قالب محدودیت های گفته شده تابلوی زیر را خواهیم داشت : (رجوع شود به تصویر صفحه) همان طور که در تابلوی (٤-١) مشاهده می شود محدودیت های MAX I-O،MAX B-R،DEP B-R و DEP I-O هم تراز هستند یعنی باهم تعارض ١ ندارند، مکارتی (٢٠٠٨: ٤١) معتقد است که برای رتبه بندی دو محدودیت نسبت به هم ضروری است که این محدودیت ها با هم تعارض داشته باشند.
fatal violation در ساخت این گروه از واژه ها نیز، همچون تکرار نا افزوده ، محدودیت های پایایی در رتبه بالاتر از نشان داری قرار میگیرند، چون جزء مکرر عینا همانند پایه بدون هیچ کاهش و افزایشی به طور کامل تکرار شده است ؛ اما همان طور که گفته شد در ساخت این گروه میان وندی وجود دارد که بدون آغازه است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) چنانکه در تابلوی (٤-٤) مشاهده می کنیم ، گزینه (a) از دو محدودیت انطباق (راست -هجا) و بی پایانه تخطی کمینه داشته و ازآنجاکه این دو محدودیت در ساخت واژه های مکرر ناقص در زبان کردی در مرتبه پایین تری از محدودیت های پایایی و بدون آغازه قرار میگیرند، این گزینه توسط ارزیاب به عنوان گزینه بهینه انتخاب شده است .