چکیده:
اجتماعیات ، مطالعه اوضاع اجتماعی و فرهنگی و جامعه شناسانه از طریق متون ادبی در دوران های مختلف است که درآن انعکاس و بازتاب مسائل اجتماعی در یک اثر ادبی اعم از شعر یا نثر بررسی و تحلیل میشود. نویسندگان و شاعران نقش مهمی در انعکاس این اجتماعیات دارند. یکی از این نویسندگان مولانا محمد بیغمی مولف حماسه ارزشمند «فیروزشاه نامه » است . او بسیاری از ویژگیهای اجتماعی، فرهنگی، اخلاقی و بسیاری از آداب و رسوم رایج در این کتاب منعکس نموده است ؛ با توجه به این که قصه ها خصوصا قصه های عامیانه با اوضاع و شرایط معیشتی زمانه و اجتماع پیوندی عمیق و استوار دارد، این پژوهش بر آن است که به بررسی اجتماعیات در فیروزشاه نامه که قصه ای عامیانه و حماسی است ، بپردازد تا بسیاری از مسائل اجتماعی رایج آن جامعه را دریابد. در پژوهش حاضر که به شیوة تحلیلی- توصیفی انجام گرفته ، بعد از مقدمه ای دربارة فیروزشاه نامه و تعاریف و توضیحاتی دربارة جامعه شناسی ادبیات و ادبیات فارسی واجتماعیات ، این مقوله در فیروزشاه نامه در دو بخش آداب و رسوم و باورها واکاوی و برخی از مسائل جامعه آن روز نقد شد.
Social sciences study social cultural and sociological through literary texts in different periods. Self-reflection
social issues in a litrrary work is poetry or prose reviews and analysis. The role of writers and poets are
important in reflecting the social sciences One of the authors of Maulana Byghmy author Epic is a valuable
Fyrvsha. He has a lot of social features ethical culture and many of the customs prevalent in this book has
reflected according Since Tales Folk and social situation and living conditions of the times is deep and firm. This
study is to examine the social sciences in Fyrvzshah a folk tale that’s epic social issues that society finds
common. In this study the descriptive analysis was carried out after the introduction of information and
definitions and explanations Fyrvshah aabout sociology of literature and Persian literature and social Fyrvzshah
this issue in a two-part analysis of customs and beliefs and some of the social issues of the day was criticism.
خلاصه ماشینی:
"همچنین در این داستان طویل حماسی، با الگوهای رفتاری و عقیدتی مردم قشرها و طبقات گوناگون اجتماعی، شیوة زندگی مردم و ارتباط آنان با یکدیگر، آداب و رسوم آنان در جشن ها، شادیها و سوگ ها، آیین های رزم و جنگاوری، جامه ها و ابزارهای جنگی پهلوانان و جنگاوران ، آیین فتوت و جوانمردی، نوع پوشاک و زیورهای طبقات مختلف جامعه ، آشنا میشویم ؛ بنابراین پژوهش حاضر برآن است به بررسی اجتماع و نقد اجتماعی داستان فیروزشاه نامه بپردازد.
البته پیشینۀ این تحقیق را میتوان در دو دسته بررسی نمود: دستۀ اول : پژوهش هایی که در زمینۀ اجتماعیات و نقد اجتماعی صورت گرفته است : مقالۀ «اجتماعیات در ادب فارسی با نگاهی به سیر اندیشه و اعتقادات در ادب فارسی قرن هشتم » به قلم احمد حسنی کندسر که در نشریۀزبان و ادب فارسی دانشکدة ادبیات تبریز به چاپ رسیده ، مقالۀ کبری روشنفکر و معصومه نعمتی قزوینی تحت عنوان «مبانی نقد اجتماعی در ادبیات » در دانشنامۀ علوم اجتماعی، مقالۀ «تحلیل بسامدی نقد اجتماعی در آثار عبید زاکانی» نوشتۀ بهادر باقری و صدیقه مسعودی در فصلنامۀپژوهش های ادبیو نیز مقالۀ محمدجواد یوسفیان در مجلۀعلوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی با عنوان «مباحثی اجتماعی در اشعار فردوسی و بهار».
٦-ادبیات فارسی و اجتماعیات در ایران نیز کسانی چون غلامحسین صدیقی و محمود روح الامینی مباحثی را تحت عنوان «اجتماعیات در ادبیات » مطرح کردند و برای نخستین بار به پیوند جامعه و آثار ادبی اشاره کردند تا راه برای مطالعات بعدی و عمیق تر باز شود و این گونه به عنوان چهره های ماندگار مطرح شدند و به سخن ایرج افشار «به راستی باید او را پایه گذار علم جامعه شناسی ومطالعۀ احوال اجتماعی ایران دانست وخدماتش را ارج گذارد."