چکیده:
مطابق با اصل چهارم قانون اساسی، قانون گذار در جمهوری اسلامی مکلف است بر مبنای فقه شیعی قانون گذاری نماید. معمولا بالا بودن نرخ اعدام در ایران به فقه استناد داده می شود. در حالی که مراجعه به فقه به روشنی نشان می دهد که در رابطه با موضوع واحد، نظرات مختلفی وجود دارد. قواعد مختلفی در فقه وجود دارد که بر احتیاط در مسئله دماء تاکید دارد و اقتضای احتیاط آن است که هرگاه در مورد یک حکم فقهی مرتبط با جان انسان ها، دو استنباط مختلف وجود داشت که یک نظر حکم به اعدام و نظر دیگر حکم به عدم اعدام می داد، باید مقنن نظری را برگزیند که حکم به عدم اعدام می دهد. این مقاله ضمن پذیرش فقه موجود و به حمل شایع در حوزه های علمیه و مبانی نظری و کلامی فقه رایج، در مقام بیان قواعد و دلایلی است که کثرت اعدام را جزو لوازم ذاتی فقه نمی داند و از درون فقه به دنبال کاهش مجازات اعدام در نظام حقوقی ایران است.
خلاصه ماشینی:
از سوی دیگر در ایران مطابق اصول متعدد قانون اساسـی و بـه طـور خـاص اصـل چهـارم ، قوانین باید بر اساس موازین اسلام باشد و در میان موازین اسلامی ، تنها علمی کـه از آن بایـد و نباید استخراج می شود علم فقه است و نویسندگان قانون اساسی نیز نظر به این دانش داشته اند.
در این مقاله در مقام پاسخ به این پرسش خواهیم بود که با پذیرش ساختار فعلـی تقنـین و منابع استخراج گزاره های حقـوقی در نظـام حقـوقی ایـران ، چـه راهکارهـایی جهـت کـاهش و حداقل سازی مجازات سالب حیات در مرحله تقنین وجود دارد؟ به عبارت دیگر ضـمن پـذیرش تحلیل درون ساختاری و نیز التزام به قانون اساسی و شـرع و عـدم پیگیـری ایـن امـر کـه بایـد بنیان های نظام حقوقی و فقهی ایران در هم ریخته شود، این مهم مورد تأمل قرار می گیـرد کـه آیا تلازم قطعی میان پذیرش نظام حقوقی مبتنی بر فقه با ازدیاد مجازات اعدام وجود دارد؟ آیـا نسبت مستقیم میان التزام به فقه و میزان مجازات های سالب حیات در یک نظام حقوقی برقرار است ؟ و به عبارت دیگر آیا کثرت مجازات های سالب حیات ، جزو ذاتیات فقه است ؟ مقاله ضمن انکار این تلازم و ذاتی بودن این کثرت ، در مقام اثبات رویکردی است که ضمن التزام بـه نظـام فقهی رایج ، تقلیل گرایی مجازات اعدام را از درون فقه موجود طلـب مـی نمایـد و بـا اسـتفاده از آورده های دانش فقه و قواعد و اصول آن ، کاهش میزان مجازات های سالب حیات در نظام فقهی را امری ممکن و مطلوب و شرعی قلمداد می نماید.