چکیده:
سقوط سامانیان و تقسیم قلمرو آن بین دو قدرت تازه تاسیس غزنویان و قراخانیان، این دو حکومت را در وضعیت هم مرز یکدیگر قرار داد و شکل گیری روابط سیاسی گسترده بین آنان را اجتناب ناپذیر کرد. این روابط تحت تاثیر عوامل انسانی و طبیعی متعددی قرار داشت که نقش آفرینی نیروی تازه
ظهوری با نام سلجوقیان یکی از مهم ترین آ نها بود. تحقیق پیش رو در پی بررسی و تبیین چگونگی روابط سیاسی دو قدرت غزنویان و قراخانیان و تاثیر سلجوقیان بر این روابط در دوره سلطان محمود غزنوی هست. روش مورد استفاده پژوهش حاضر؛ توصیفی تحلیلی با تکیه بر داده های منابع کتابخان های است. یافته های تحقیق نشان می دهند که شکل گیری روابط سیاسی حکومت غزنویان و قراخانیان بیش از هر چیز ناشی از توسعه طلبی دو قدرت تازه تاسیس بوده است. تسلط محمود غزنوی بر خراسان مانع از گسترش قلمرو قراخانیان به سوی جنوب رود جیحون شده بود. تلاش محمود غزنوی برای مهار و کنترل قدرت قراخانیان و از طرف دیگر زیاده خواهی قراخانیان سبب عمده گشایش روابط سیاسی این دو قدرت شده بود. ورود
سلجوقیان به عنوان عنصر خارجی در نواحی ماوراءالنهر و حوزه قدرت قراخانیان موجب بروز برخی اغتشاش های سیاسی در قلمرو قراخانیان گردید.
سلطان محمود از فرصت پیش آمده استفاده و سعی نمود از این عنصر به عنوان یک نیروی مهارکننده برای قراخانیان استفاده نماید
The fall of the Samanids and division of their realms into the two newly established power:
Ghaznavids and the Qarakhanids, they were identified as a coterminous and the formation of political
relations between them were inevitable. This relation was affected by many natural and human factors
that emerging force in the name of the Seljuqs was one of the most important ones. This article seeks
to investigate and explain the political relations between the two powers of Ghaznavi and Gharakhani
and the impact of the Seljuqs on the relations in the era of Sultan Mahmoud-e Ghaznavi. The method
of this research is descriptive-analytical with library resources. The findings of the research show that
the formation of political relations between the Ghaznavids and the Qarahkanis governments resulted
from expansionism of these two new established powers. The domination of Mahmoud-e Ghaznavi
over Khorasan prevented from spreading the Qarakhanids realm towards the south of the Jeyhun
River. The efforts of Mahmoud-e Ghaznavi to control the Qarakhanids power and the Qarakhanids’
expansionism led to increasing the political relations between these two powers. With the arrival of
the Seljuqs to Transoxiana areas (Mavara-ol-nahr) and the Qarakhanids’ realm as a foreigner caused
some political upheaval in the Qarakhanids’ realm. Sultan Mahmoud-e Ghaznavi used this chance
and tried to benefit from this foreigner element as a force inhibitor against the Qarakhanids.
خلاصه ماشینی:
"نقش سـلجوقیان در روابط سیاسـی غزنویان و قراخانیان در دوره سلطان محمود غزنوی پژمان افخمی عمله قشقایی ١ / محسن حسینی ٢ چکیده سقوط سامانیان و تقسیم قلمرو آن بین دو قدرت تازه تأسیس غزنویان و قراخانیان ، این دو حکومت را در وضعیت هم مرز یکدیگر قرار داد و شکل گیری روابط سیاسی گسترده بین آنان را اجتناب ناپذیر کرد.
آنچه جای تأمل دارد این است که طرفین با ایجاد روابط سیاسی چه اهدافی را دنبال می کردند و همچنین ورود سلجوقیان به معادلات سیاسی ماوراءالنهر در دوره سلطان محمود چه تأثیری بر روابط سیاسی دو قدرت غزنویان و قراخانیان داشته است ؟ تحقیق حاضر بر پایه ی استنتاج مطالعات مقدماتی بر این فرضیه استوار است که ؛ روابط سیاسی مابین دو قدرت غزنوی و قراخانی از همان ابتدا برای گسترش قلمروی ارضی بود.
پژوهش پش ی رو سعی دارد با روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری از منابع کتابخانه ای به طور مفصل به روابط سیاســی غزنویان و قراخانیان در دوره ســلطان محمود غزنوی بپردازد و همچنین به ســلاجقه به عنوان عنصر تأثیرگذار در بین این دو قدرت رقیب توجه نماید.
٤٥ درواقع با توجه به ســابقه ی فرصت طلبی قراخانیان در تهاجم به خراســان ، منطقی می نمود که ســلطان محمود مخالف یکپارچگی همســایه جاه طلب خود باشد؛ بدین ترتیب در جهت براندازی قطعی علی تگین ، مدعی دیگر قدرت قراخانی تلاشی به عمل نیاورد."