چکیده:
ﮐوشﻧﺎﻣﻪ، ﻣﻨﻈﻮﻣﻪای ﺣﻤﺎﺳﯽ اﺳﺖ، ﺳﺮودة اﯾﺮانﺷﺎن (اﯾﺮانﺷﺎه) ﺑﻦ اﺑﯽاﻟﺨﯿﺮ، ﺷـﺎﻋﺮ ﺳـﺪه ﭘﻨﺠﻢ و ﺷﺸﻢ ق. از اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮏ ﺗﮏﻧﺴﺨﻪ در ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﮥ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻣﻮﺟﻮد اﺳـﺖ و ﻣـﺘﻦ آن ﺗﺎﮐﻨﻮن ﯾﮏ ﺑﺎر ﺑﻪ دﺳﺖ ﺟﻼل ﻣﺘﯿﻨﯽ ﺗﺼﺤﯿﺢ و ﭼﺎپ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ در ادﺑﯿﺎت ﺣﻤﺎﺳﯽ اﯾﺮان، ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﯾﮏ ﺑﺎر از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎ اﯾﻦ ﻣﺘﻦ را ﺑﺮرﺳﯽ، و ﺑﺎ ﻧﺴﺨﮥ اﺻﻠﯽ آن ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﮐﺮد. ﺣﺎﺻﻞ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﻘﺎﻟﮥ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻫﺎی ﻣﺼﺤﺢ در ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻣﯽﭘﺮدازد. ﮔﺎﻫﯽ ﻫﻢ ﻣﻮاردی از اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﮐﺎﺗﺐ ﻧﺴﺨﻪ (ﺳﻌﯿﺪﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲاﻟﻘﺎری) ﺗﺼﺤﯿﺢ ﺷﺪه ﮐﻪ از ﭼﺸﻢ ﻣﺼﺤّﺢ ﻣﺘ اﻓﺘﺎده و ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺻﻮرت ﻏﻠﻂ در ﭼﺎپ اﯾﺸﺎن دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ.
خلاصه ماشینی:
بیت بعدی مؤید این مطلب است از این روی که شاعر اضافه میکند که اگر این ممدوح ما در کودکی چنین است، پس وقتی که بزرگ خواهد شد چه خواهد بود!» آیدنلو (1385: 220) در همین مورد: «اگرچه مصراع (دوم)، فصیح و استوار نیست، اما شاید منظور این باشد که: فقط هنگامی که نیاز به سخنگفتن است.
کوش از لشکر خود ناامید میشود و در نبرد بعدی از لشکری که ضحاک به او داده بود استفاده میکند: برانـد آن سپه را ز درگاه خویشوز آن لشکر خویش کآورده بود همی خواندشان سست و بدخواه خویشکـه ضحــاک بــا او بــرون کـرده بود ب 1084: چو ببرید از آن بیشه دو روز راه به شادی فرود آمد او با سپاه در اصل نسخه «دو روزه» است که در شاهنامه هم آمده است: برفتـند پیشش به دو روزه راه چنین پهلوانان و چندین سپاه (فردوسی، 1393، ج3: 5) دو روزه بیک روزه بگذاشتی شـب تیــره را روز پنداشتی (همان، ج2: 21) ب 1191: بکشتند چندان ز گردان چین ز خون سرخ شد خاک روی زمین در پاورقی نوشته: «در اصل: چندی، با توجه به مصرع دوم که به بسیاری کشتهشدگان اشاره کرده است اصلاح شد».
ب 2584: سر چاه دیگر فرستم سپاه شما بازگردید یکسر ز راه هرچند بیت مفید معنی است و واژۀ «چاه» به معنای کندۀ آب چند بار دیگر در این داستان آمده، اما با توجه به مصرع دوم که میگوید: «شما بازگردید یکسر ز راه» ممکن است ضبط صحیح «ماه» باشد.