چکیده:
سهروردی (549؟- 587ق) یکی از مؤثّرترین شخصیّتهای عرفانی و فلسفی در تاریخ فرهنگ ایران و جهان اسلام و بنیانگذار مکتب اشراق است. در دستگاهاندیشگی وی، وقوف بر غربت انسان در جهان و شوق بازگشت به موطن نخستین جایگاهی خاص دارد. این موضوع بهطور عمده در آثار رمزی وی، بهویژه در رسالۀ قصةالغربةالغربیهبهزیبایی مجال طرح یافتهاست.در این پژوهش سرودة پورنامداریان با نام «ای شوق وصل و شور شهادت» از مجموعۀ شعر رهروان بیبرگ (1382) که در حالوهوای «شهادت» سروده شده و بیش از هر چیز مبتنی بر دستگاه فکری سهروردی در رسالۀ پیشگفتهاست، بهروش تحلیلی و با رویکردی انتقادی بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد با توجّه به آثار پژوهشی شاعر در حوزة فلسفة اشراق و سهروردیپژوهی، قصة غربت غربی بهطور مستقیم زمینهساز آفرینش سرودۀ یادشده با حالوهوای «مرگ و حیات» و بهویژه گزینش مرگ آگاهانه (شهادت) در بستر مفاهیم عرفانی شدهاست.
Suhrawardi (549?-587 AH) is one of the most influential mystical and philosophical figures in the history of Iranian and the Islamic world as well as the founder of the Suhrawardi School of thought (Spiritual Enlightenment). According to Suhrawardi, being aware of the absolute loneliness of human in this world and his desire to return to his primordial homeland is of much importance. This theme is very beautifully projected in his mystical works; especially in Qissat al-Ghorbat al-Gharbiyya (A Narrative of Western Solitary). In this study, an analytical and critical approach is employed to analyze a poem by Taqi Pournamdarian titled "Ay Shauq-e Wasl va Shoor-e Shahadat" (Thou, Ecstasy of Reunion and Passion for Martyrdom) taken from his poetry collection named "Rahrowan-e Bibarg" (Wayfarers of the Desert) 2003. The overall theme of this poetry is martyrdom. The subject matter of this poetry is more or less similar to that of Suhrwardi's mystical work mentioned above. The results of this study indicate Taqi Purnamdarian's deep knowledge of the mystical philosophy of Suhrawardi and his Qissat al-Ghorbat al-Gharbiyya which is the primary source for Purnamdarians above mentioned poem, composed with an atmosphere of "life and death", specially a chosen death (shahadat) based on the philosophy of enlightenment.
خلاصه ماشینی:
شوق وصل : تحلیل شعر «ای شوق وصل و شور شهادت » تقی پورنامداریان بر اساس دستگاه اندیشگی سهروردی در قصۀ غربت غربی (علمی-پژوهشی) ابراهیم خدایار١، کبری فریدونی 2 چکیده سهروردی (٥٤٩؟- ٥٨٧ق ) یکی از مؤثرترین شخصیت های عرفانی و فلسفی در تاریخ فرهنگ ایران و جهان اسلام و بنیان گذار مکتب اشراق است .
» (عباسی داکانی، ١٣٨٦: ٢٧٧- ٢٧٨) تأثیر سهروردی و دستگاه اندیشگی وی از این منظر در میراث شعری تنی چند از شاعران طیف دانشگاهی ایران از جمله محمدرضا شفیعی کدکنی (١٣٧٦: ٤٥٧- ٤٥٨)، به ویژه در شعر قصۀالغربۀالغربیه (از مجموعۀ شعر بوی جوی مولیان ، تهران ، بهمن ١٣٥٦)، البته با چشم اندازی دیگر، و تقی پورنامداریان ١ (١٣٨٢) در مجموعۀ اشعار رهروان بیبرگ ، به ویژه در دو شعر «سفر به مشرق » (٨١- ٨٥) و «ای شوق وصل و شور شهادت » (١٣٠- ١٣١) درخور توجه ، تعمق و بررسی است .
آیا میتوان شعر «ای شوق وصل و شور شهادت » را که در حال و هوای حماسۀ شهادت طلبی سروده شده است ، بر مبنای دستگاه اندیشگانی سهروردی تحلیل کرد؟ فرض نویسندگان بر این است که با توجه به آثار پژوهشی شاعر در حوزة فلسفۀ اشراق و سهروردیپژوهی، به ویژه کتاب های رمز و داستان های رمزی در ادب فارسی (پورنامداریان ، ١٣٧٥: ٢٨٨- ٣٦٨ و ٤٤٤- ٤٦٨) و عقل سرخ : شرح و تأویل داستان های رمز سهروردی به انضمام سه داستان رمزی (همو، ١٣٩٠)، برخی از اشعار مجموعۀ شعر رهروان بیبرگ (همو، ١٣٨٢) (شعرهای سال ١٣٤٥- ١٣٨١) تحت تأثیر این اندیشه سروده شده است .