چکیده:
از آنجایی که مسئله اشتغال نیروی انسانی در برنامههای توسعه اقتصاد ایران از دغدغه های اصلی سیاست گذاران اقتصادی است، بنابراین تجزیه و تحلیل روند اشتغال و ساختار آن، مستلزم شناخت دقیق استعدادها و توان بالقوه بخش ها و ترکیب آن در در مناطق مختلف کشور میباشد. استان لرستان، با وجود منابع غنی طبیعی، تنوع آب و هوایی، آب فراوان، دشتهای وسیع، معادن متنوع، نیروی کار جوان و فراوان و سرشار از قابلیت های گردشگری در بین استان های کشور و در اقتصاد ملی موقعیت ضعیفی داشته و طی سالهای گذشته، نتوانسته است به تناسب توانمندی ها و فرصت های خود از اقتصاد ملی سهم مناسبی کسب کند. هدف از این مطالعه، تحلیل وضعیت اشتغال در بخشهای عمده اقتصادی استان لرستان طی سالهای1390-1380 است. برای این منظور از دادههای مربوط به نتایج طرح آمارگیری نیروی کار سالهای 1380 و1390 استفاده شد تا با بکارگیری دو مدل اقتصاد پایه و تغییر- سهم، به بررسی علل رشد متناسب یا نامتناسب شاغلان استان لرستان نسبت به کل کشور (اقتصاد مرجع) و همچنین تشخیص بخش های دارای مزیت نسبی و قدرت رقابتی استان بپردازیم. نتایج حاصل از پژوهش، نشان دهنده نامتناسب بودن وضعیت رشد شاغلان استان لرستان نسبت به شاغلان کشور در دوره مورد بررسی می باشد، بهطوریکه مدل تحلیل تغییر- سهم، علت این عدم تناسب را تغییرات رقابتی و ساختاری منفی بیان می کند. همچنین نتایج حاصل از بکارگیری ضریب نسبت مکانی، بیانگر پایه ای بودن بخش کشاورزی با ضریب81/1 و غیر پایه ای بودن بخش های صنعت و خدمات با ضرایب 79/0 و 85/0، طی دوره مورد بررسی می باشد و به عنوان یک توصیه سیاستی می توان نتیجه گرفت که حرکت بخش کشاورزی استان در جهت مزیت نسبی کشور و حرکت بخش های صنعت و خدمات برخلاف جهت مزیت نسبی کشور طی دوره بررسی بوده است.
خلاصه ماشینی:
برای این منظور از داده های مربوط به نتایج طرح آمارگیری نیروی کار سال های ١٣٨٠ و١٣٩٠ استفاده شد تا با بکارگیری دو مدل اقتصاد پایه و تغییر- سهم ، به بررسی علل رشد متناسب یا نامتناسب شاغلان استان لرستان نسبت به کل کشور (اقتصاد مرجع ) و همچنین تشخیص بخش های دارای مزیت نسبی و قدرت رقابتی استان بپردازیم .
نتایج حاصل از پژوهش ، نشان دهنده نامتناسب بودن وضعیت رشد شاغلان استان لرستان نسبت به شاغلان کشور در دوره مورد بررسی می باشد، به طوریکه مدل تحلیل تغییر- سهم ، علت این عدم تناسب را تغییرات رقابتی و ساختاری منفی بیان می کند.
هدف 1 Shift Share از انجام این پژوهش ، ارزیابی وضعیت ساختاری اشتغال بخش ها و گروه های عمده فعالیت در استان لرستان طی دوره زمانی ١٣٩٠- ١٣٨٠ با استفاده از روش تغییر- سهم و همچنین اندازه گیری شاخص ضریب مکانی١ مرتبط با ورود و خروج نیروی شاغل است .
لازم به اشاره است که براساس مبانی نظری برنامه ریزی منطقه ای، ابتدا اقتصاد منطقه مورد مطالعه به دو بخش پایه و غیرپایه تقسیم میشود و برای تشخیص و برآورد بخش پایه و غیر- پایه از مرسوم ترین روش یعنی روش ضریب مکانی با تاکید بر متغیر اشتغال استفاده میشود که در آن فعالیت های اقتصادی را میتوان با هر درجه ای از جزئی شدن با مرجع بزرگ تری، نظیر استان در مقابل کشور، مقایسه کرد ,Lichty and Knudsen) (٤٩ :١٩٩٩.