چکیده:
در کشورهای درحال توسعه از جمله ایران که دارای سیستم اقتصادی ناکارآمد، نظامهای مالیاتی ضعیف و فاقد مکانیزمهای مشارکت شهروندان در تامین هزینههای شهرها هستند، سیستم تامین درآمد شهرداریها عمدتا به سمت منابع درآمدی ناپایدار و ناسالم کشیده میشود. این مساله در ایران بعد از اجرای سیاست خودکفایی شهرداریها در دهه 1360 بیشتر نمود پیدا کرد و به ویژه در شهر تهران شدیدتر از سایر شهرها اتفاق افتاد. هم اکنون، دو چالش عمده سیستم تامین درآمد شهرداری تهران عبارت است از: ناپایدار و ناسالم بودن این نظام و عدم توفیق شهرداری در دستیابی به بازارهای مالی و پولی برای تامین هزینههای سنگین احداث زیرساختهای شهری. از این رو لازم است تا این ساختار اصلاح گردد. بدین منظور در پژوهش حاضر دو الگوی پیشنهادی برای برونرفت از این دو چالش ارائه گردید. جمعآوری دادههای پژوهش برای دوره 1387-1392 صورت گرفت. همچنین از یک مصاحبه ساختاریافته و یک مصاحبه نیمه ساختاریافته با 30 نفر از خبرگان متخصص در زمینه موضوع تحقیق استفاده گردید. الگو شماره 1 در دو محور با عنوان «کنترل، کاهش و حذف تدریجی منابع درآمدی ناپایدار و ناسالم» و «مدیریت، بهبود و افزایش نقش منابع درآمدی پایدار» موجب پایدارسازی نظام درآمدی در دو بازه میانمدت و بلندمدت خواهد شد. الگو شماره 2 نیز بر ارائه روشهای جدید جهت ورود شهرداریها به بازارهای مالی و پولی تاکید دارد.
خلاصه ماشینی:
بر همین اساس ، دستیابی به الگوی پایدار منابع مالی برای تأمین هزینه های جاری و عمرانی شهر، از مهم ترین عوامل پایداری شهری است که امکان سرمایه گذاری در نظام زیرساخت های توسعه ای شهر را فراهم می کند (دانش جعفری و همکاران ، ١٣٩٣؛ زیاری و همکاران ، ١٣٩٢؛ شرزه ای و ماجد، ١٣٩٠؛ فرجی ملائی و عظیمی، ١٣٩٠؛ شرزه ای ، ١٣٨٧).
کشورهایی که دارای سیستم اقتصادی ناکارآمد و مبتنی بر اقتصاد غیررسمی، نظام های مالیاتی ضعیف و فاقد مکانیزم های مشارکت شهروندان در تأمین هزینه های شهرها هستند، سیستم تأمین درآمد شهرداری ها عمدتا به سمت منابع درآمدی ناپایدار و ناسالم کشیده میشود ( ;٢٠١٠ ,Bird &Govinda ;٢٠١١ ,Hitesh &Chetan ;٢٠١٤ ,Llanto &Navarro ;٢٠١٦ ,n et.
برخی از مهم ترین ویژگیهای الگوی پیشنهادی عبارتند از: برآمده از مرور نتایج سوابق موضوع ، پژوهش های پیشین و نتایج پژوهش حاضر توجه به دو چالش عمده سیستم تأمین درآمدی شهرداری تهران به طور همزمان تغییر ساختار درآمدی شهرداری ها در طول زمان (بازه میان مدت بین ١٠ تا ١٥ سال ) توجه به روش های جدید و خلاقانه تأمین منابع مالی و درآمدی بروز بودن راهکارهای ارائه شده دارای قابلیت ارزیابی، پایش و نظارت و بازخورد گرفتن از سیستم ساختار الگو الگوی پیشنهادی، دارای دو وجه یا دو بعد اصلی است : بعد نخست (با محوریت بهینه سازی و سالم سازی منابع درآمدی شهرداری تهران ): استراتژی هایی به منظور سوق دادن شهرداری به سمت استفاده کمتر از درآمدهای ناپایدار و استفاده بیشتر از درآمدهای پایدار بعد دوم (با محوریت تأمین مالی برای پروژه های شهری): ارائه استراتژی هایی جهت ابداع روش های خلاقانه و جدید کسب درآمدهای پایدار، یافتن منابع مالی جدید و دستیابی به بازار سرمایه .