چکیده:
یکی از آموزههای نقد مدرن در تحلیل متون ادبی، بهویژه رمان و داستان، مفهوم چندآوایی و چندزبانی باختین است. چندآوایی و چندزبانی به عنوان ظرفیت بالقوة متن، این امکان را در اختیار خواننده قرار میدهد تا رمان و داستان را از نظر ویژگیهای چندآوایی و چندزبانی واکاوی کند. در نوشتار حاضر، همت نگارندگان بر آن است تا یکی از رمانهای مطرح معاصر، یعنی سنگ صبور صادق چوبک را از نظر ویژگیهای چندآوایی و چندزبانی باختینی نقد و بررسی نمایند. برای نیل بدین منظور، چندآوایی و چندزبانی باختینی و جلوههای مختلف آن، اعم ازنقیضهپردازی، بینامتنیت، همآوایی اشخاص تاریخیـ ادبی و... را همراه با مصادیق و نمونههایی از رمان سنگ صبور تبیین میکنیم و توضیح میدةم تا به این پرسش بنیادین پاسخ داده باشیم که با تکیه بر چه شواهد و مصادیقی از رمان سنگ صبور میتوان این رمان را واجد خصلت چندآوایی و چندزبانی و نیز جلوههای مختلف آن دانست؟
Bakhtin's concepts of Polyphony and heteroglossia are two of the main principles of modern criticism, especially in the analysis of literary texts such as novels and stories. Polyphony and heteroglossia as potential capacities of a text let the readers analyze novels and stories based on polyphonic and heteroglossic features. This study aims at investigating one of the leading contemporary novels, namely, Sangesaboor by Sadegh Ckubak, based on the principles of Polyphony and heteroglossia. To do so, polyphony and heteroglossia Bakhtin and its various manifestations including parody, intertextuality, literary and historical figures are explained using examples of the novel. In fact, the study aimed at finding if Chubak’s novel has cases of polyphony and heteroglossia in their different manifestations
خلاصه ماشینی:
چندآوایی و چندزبانی باختینی و جلوه های آن در رمان سنگ صبور * فرزاد بالو استادیار زبان وادبیات فارسی، دانشگاه مازندران ، بابلسر، ایران مریم خواجه نوکنده ** دانشجوی کارشناسی ارشد زبان وادبیات فارسی، دانشگاه مازندران ، بابلسر، ایران (تاریخ دریافت : ١٣٩٥/١٠/٢٦؛ تاریخ پذیرش : ١٣٩٦/٠٢/٠٤) چکیده یکی از آمـوزه هـای نقـد مـدرن در تحلیـل متـون ادبـی، بـه ویـژه رمـان و داسـتان ، مفهـوم چندآوایی و چندزبانی باختین است .
را همراه بـا مصادیق و نمونه هایی از رمان سنگ صبور تبیین میکنیم و توضیح مـیدٔەم تـا بـه ایـن پرسـش بنیادین پاسخ داده باشیم که با تکیه بر چه شواهد و مصادیقی از رمان سنگ صبور میتوان این رمان را واجد خصلت چندآوایی و چندزبانی و نیز جلوه های مختلف آن دانست ؟ واژگان کلیدی: چوبک ، سنگ صبور، باختین ، چندآوایی، چندزبانی.
بنابراین ، چندآوایی در رمان یعنی، هر شخصیت آوای مستقل خود را دارد، بدون اینکـه صدای یکی برتر از صدای دیگری قرار بگیـرد و نیـز «بـرخلاف تـک گـویی کـه نظـامی از هنجارها، نظامی از یک زبان معیار یا یک زبان رسمی است ، در چندزبانی، زبـان بـه سـمت تکثر پیش میرود» (کلیگز، ١٣٨٨: ١٨٩ـ١٩٠).
ماهیت چندآوایی رمان سنگ صبور، این امکان را برای چوبک فراهم ساخته اسـت کـه علاوه بر شخصیت هایی که خود وی آن ها را خلق میکند، اشخاص تاریخی نیز وارد رمـان شوند و صدای آن ها در گسترٔە آن طنین انداز شود.