چکیده:
در پژوهش حاضر القاب دانشآموزان دختر و پسر دبیرستانهای شهرستان مشگینشهر با اتخاذ
رویکرد زبانشناسی اجتماعی بررسی و تحلیل شده است. القاب آندسته از نامهای غیررسمی و
ثانویهاند که افزونبر نام اصلی و قانونی فرد به وی داده میشود. در این پژوهش, با استفاده از
پرسشنامه, القاب شصت دختر و شصت پسر دبیرستانی گردآوری شد که از این تعداد» درحدود۳۶۷
لقب استخراج گردید. ازاینمیان (۲درصد)» ۱۸۱ لقب برای پسران و ۱1۹ لقب (۶۸درصد) ویژة دختران
بود. در مرحلة بعدء با استفاده از ابزارهای آمار توصیفی» دادهها بررسی شدند و القاب ازنظر زبان
بهکاررفته در تولیدشان, به چهار دستقزبانهای ترکی» فارسیء عربی و سایر تقسیم شدند که در این
موّلفه گروه پسران از زبان ترکی برای لقبدهی بهطور گسترده استفاده کرده بودند و
گروه دختران(۵۲,۶۰درصد) زبان فارسی را بهطرز چشمگیری به کار گرفته بودند. ازمنظر هویت مورد
اشاره القاب» آنها به انواع هویت محلیء ملی و فراملی دستهبندی شدند که» در این موّلفه نیزء بیشترین
القاب (۶۲,۵۶درصد) گروه پسران مربوط به هویت محلی و بیشترین القاب (۶1,۳۸درصد) گروه دختران
مربوط به هویت ملی بود. همچنین, دلایل لقبگذاری به زیردستههای تحقیر» تحبیب» طنز و بیدلیل
دستهبندی شدند که در هردی گروه دختر و پسر, دلیل تحقیر بیشترین کاربرد (۷۰,۱۹درصد گروه پسران
و ۵۳,۹۱درصد گروه دختران) را داشت. درنهایت» گفتمان ورای القاب به گفتمانهای روزمرهء رسانهای
تابو و مذهبی دستهبندی شدند که نتایج نشان داد شمار بسیار القاب دانش آموزان پسر و دختر بهترتیب
به گفتمانهای روزمره و رسانهای مربوط میشود؛ حال آنکه در دی گفتمان دیگر» در گروه پسران؛
گفتمان تابو و سپس مذهبی پیشتان بود و درگروه دختران عکس این ترتیب دیده شد. در تمام مولفههای
مذکور,ء متغیر جنسیت و مقادیر آن مولفه ارتباط معناداری با یکدیگر داشتند.