چکیده:
برخلاف سنت استادانی چون فروزانفر، همایی، زرین کوب و ... ـ که عمدتاً به زندگی و اندیشۀ نویسنده/ شاعر میپرداختند ـ برخی از آثار دکتر شفیعیکدکنی خاص و متفاوت با این سنّت است چرا که جدای از محتوا و درونمایه به مسالۀ فرم و شکل آثار ادبی نیز توجه داشته، گاه کتاب (موسیقی شعر) یا مقالاتی کاملاً شکلمدارانه (فرمالیستی) نوشتهاند. رستاخیز کلمات: درسگفتارهایی دربارۀ نظریۀ ادبی صورتگرایان روس در این میان فرمالیستیترین اثر ایشان است که در آن نه تنها به معرفی فرمالیسم (تاریخچه، آموزهها و شخصیتهای تاثیرگذار آن) پرداخته شده است، بلکه برخی از مقالات ایشان که با الهام گیری از آراء آنها نوشته شدهاند، نیز در آن گنجانده شده است.
با تمام محاسنی که این کتاب (همانند تمام آثار دکتر شفیعیکدکنی) دارد، انتقاداتی نیز میتوان بر آن وارد ساخت. اصلیترین این انتقادات عبارتند از: 1. بیان ناقص (و شاید هم نادرست) زمینه/زمینههای پیدایش فرمالیسم روسی 2. فقدان انسجام نظریههای ارائه شده از سوی نویسندۀ کتاب 3. وجود برخی گزارههای ابطالناپذیر و غیرعلمی در کتاب 4. و در نهایت گنجاندن فصلهایی مانند«تکامل موتیف کوزهگر در شعر خیام» که با فضای فرمالیستی کتاب رستاخیز کلمات تناسبی ندارند.
Contrary to the tradition of some professors such as Forouzanfar، Homaee، Zarrinkoub who mainly discussed on life and thought of the author / poet – some of the works by Dr. Shafiee Kadkani are specific and different because they have emphasized on the question of form and the form of literary work apart from the content and theme، and they have written sometimes books (poetry، music) or perfectly form oriented articles (based on formalist). Resurrection of words: in this meantime، a lesson of speeches on literary theory of Russian formalists has been the most formalist work by him in which not only is discussed on the introduction of the formalism (history، teachings and characters affected)، but also some of his articles have been included which have been written with inspiration from their ideas.
With all the advantages that this book has (such as all works by Dr. Shafiee Kadkani)، there are some criticisms on it. The main criticisms are as follows: 1- incomplete expression (and possibly incorrect) background / context of the emergence of Russian Formalism، 2- lack of coherence of theories presented by the author، 3- some irrefutable and non-scientific propositions in the book and 4- finally، the inclusion of chapters such as "potter motif evolution in the poetry of Omar Khayyam" which is not consistent with formalism space of the book of resurrection of words.
خلاصه ماشینی:
رستاخیز کلمات : درس گفتارهایی دربارة نظریـۀ ادبی صورتگرایان روس در این میان فرمالیستیترین اثر ایشان اسـت کـه در آن نـه تنها به معرفی فرمالیسم (تاریخچه ، آموزه ها و شخصیت های تاثیرگذار آن ) پرداختـه شده است ، بلکه برخی از مقـالات ایشـان کـه بـا الهـام گیـری از آراء آنهـا نوشـته شده اند، نیز در آن گنجانده شده است .
٢. معرفی کتاب رستاخیز کلمات همانگونه کـه از نـام دیگـرش ،درس گفتارهـایی دربـارة نظریـۀ ادبـی صورتگرایان روس ، هم پیداست ، کتابی است که بـه بررسـی فرمالیسـت هـای روسـی و نظریۀ آنها پرداخته است اما در حقیقت این کتاب چیزی بیش از عنوان آن در خود دارد چراکه در این کتاب نه تنها از این نظریۀ ادبی (تاریخ ، چرایی پیـدایش ، شخصـیت هـای اصلی آن و آموزه های فرمالیسم ) سخن گفته میشود، بلکه فصل هایی هم به معرفی آراء شخصیت هایی چون عبدالقاهر جرجانی ـ که به نظر دکتر شـفیعیکـدکنی اندیشـه هـای فرمالیستی در آثارش کاملا چشمگیر است ـ اختصاص یافتـه اسـت .
گفتمان مدرن (مدرنیته ) و فرمالیسم (٣) آنچه سبب گردیده است نویسندة کتـاب رسـتاخیز کلمـات در تحلیـل چرایـی پیـدایش فرمالیسم بلغزند (البته این تنها نظر اینجانب است ) ایـن اسـت کـه فرمالیسـم را پدیـدة منحصر به فردی دانسته اند که چون در روسیه پدیدار گردیده است ، پس باید ریشـه هـای آن هم در روسیه و در نزد قوم روس باشد.