چکیده:
هدف: پژوهش های فراوانی به بروز و شیوع وابستگی های شیمیایی دارویی جدید اشاره کرده اند. سوء
مصرف حلالهای شیمیایی دارویی یکی ازاین سوء مصرف ها است. این بررسی به مطالعة وابستگی و سوء
مصرف مواد شیمیایی در بازنشستگان آبادانی در سال ١٣٩٥ میپردازد.
روش بررسی: پژوهش با روش توصیفی – اکتشافی و با تکنیک های پرسشنامه، مصاحبة تشخیصی -
بالینی و مطالعه اسنادی پروندههای پزشکی و گزارشهای بالینی بیماران داوطلب اجرا گردید. جامعه
آماری شامل بازنشستگان وزارت نفت در شهر آبادان است که بصورت نمونه گیری تصادفی در مجموع
٨١ پرونده پزشکی مطالعه شد و با ٣٠ نفر از بازنشستگان داوطلب مصاحبه گردید. در نهایت نیز آزمون
وابستگی دارویی بازنشستگان (EDAQ) در مورد آنها اجرا شد.
یافتهها: معناداری فرضیهها با آزمون 2X نشان داد بین متغیرهای سن و سابقه مصرف مواد مخدر با
سوءمصرف مواد دارویی و شیمیایی رابطة معناداری وجود دارد؛ بطوریکه بین سوء مصرف حلال هایی مثل
چسب و بنزنها با سابقه سوء مصرف مشتقات درجه دوم تریاک مثل مرفین، تبائین و هروئین رابطه معنادار،
قویتر بود. مصاحبه های بالینی تشخیصی معین کرد وابستگی روانی ایجاد شده توسط این مشتقات نقش
مهمی در این نوع سوء مصرف به حلالها دارد. نوع مصرف بازنشستگان بیشتر استنشاقی در ادامه تجویز
دارویی پزشک معالج است.
نتیجه گیری: هر چند شیوع شناسی این عارضه در پرونده های نمونه نشانگر درصد متوسط به پایین در این
وابستگی شیمیایی است، اما در مجموع این پدیده قابل مطالعه و بررسی است. در پایان پژوهشگران به
اجتناب از این نوع سوءمصرف جدید نظر داده و به نظارت بر رفتارها و گستره کنش متقابل این گونه
رفتارهای اعتیادآور اشاره نموده اند. گزینه بهتر اینکه در توزیع داروها و مواد و حلال های شیمیایی و تجویز
آنها از سوی پزشک سالمند دقت بیشتری صورت پذیرد.
خلاصه ماشینی:
يافته ها: معناداري فرضيه ها باِ آزمون X٢ نشان داد بين متغيرهاي سن و سابقه مصرف مواد مخدر با سوءمصرف مواد دارويي و شيميايي رابطۀ معناداري وجود دارد؛ بطوريکه بين سوء مصرف حلال هايي مثل چسب و بنزنها با سابقه سوء مصرف مشتقات درجه دوم ترياک مثل مرفين ، تبائين و هروئين رابطه معنادار، قويتر بود.
اما با توجه به اين که زمينۀ مصرف مواد مخدر از دورة نوجواني شروع ميشود(عوامل زمينه ساز نظير فقدان نظارت خانواده ، زندگي در محيط هايي که دسترسي آسان به مواد مخدر وجود دارد و مشاهدة الگوهاي مصرف کنندة مواد مخدر در کوچه ، خيابان يا خانه )، مصرف مواد اعتيادزا(مثل دارو و ساير حلالهاي شيميايي) ميتواند يک پيش بين خيلي مهم در گرايش بعدي فرد بسوي مصرف مواد مخدر در دوران بزرگسالي و پيري باشد.
در جدول دو، نتايج آزمون سوءمصرف مواد و حلالهاي شيميايي از لحاظ شدت Abuse Solvent آمده است : سوء مصرف دارو و حلال هاي شيميايي در بازنشستگان آباداني وزارت نفت ٩٥ / ٧ جدول ٢: داده هاي آزمون EDAQ در بازنشستگان نمونه ٪ (به تصویر صفحه مراجعه شود) 3 نکته مهم و قابل ملاحظه اين است که توزيع کم جمعيت داراي وضعيت بحراني، نشانۀ خروج اين مساله از حالت حدت و خطرناک بر مبناي مولفه هاي پزشکي، روان شناختي و آسيب شناختي نيست .
نتيجه گيري اثبات فرضيه يازدهم پژوهش نشان داد که بين اين مشتقات و سوءمصرف داروها و حلال هاي شيميايي رابطه معنادار قويتر است .