چکیده:
با شهادت حاج سید مصطفی خمینی در اول آبان 1356، و برپایی مراسم بزرگداشت به منظور شهادت ایشان» تمام ایران غرق در ماتم شد. سخنرانان مجالس با بزرگداشت
یاد و مبارزات حاج سید مصطفی به تجلیل از مقام و شخصیت امام خمینی پرداختند و
لبه تیز حملات خود را متوجه حکومت پهلوی ساختند. رژیم پس از اینکه متوجه شد
در محاسباتش مرتکب اشتباه شده و به طریقی زمینه مطرح شدن هر چه بیشتر نام
امام خمینی را فراهم ساخته است اقدام به درج مقالهای توهینآمیز نسبت به ایشان
در صفحه هفت روزنامه/طلاعات در ۱۷دی ۱۳۵۶ که مصادف با سالگرد جشن کشف
حجاب بود، کرد.
مقاله پیشرو با بهره گیری از منابع معتبر تاریخی از جمله کتب و اسناد و روش
توصیفی-تحلیلی در تلاش برای بررسی چگونگی این قیام, تداوم و تاثیر آن واقدام
رژیم پهلوی در سرکوب آن است؛ ایا حکومت با پیشزمینه قبلی دست به کشتار مردم در قیام ٩ ۱دی زد یا خیر؟
در نتیجه این مطالعات جنین میتوان تنیجه گرقت که حکومت پهلوی
با امام خمینی دست به انتشار مقالهای علیه ایشان زد که منجر به قیامی عمومی علیه
رژیم شد. با توجه به حمایتی که دولت امریکا از شاه نمود، حکومت دست به کشتار مردم زد که بلکه آنها را سرکوب کند اما برخلاف تصور رژیم، قیام 19 دی، سرسلسله قیام های متوالی مردم علیه رژیم شد که تداوم آن منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد.
خلاصه ماشینی:
رژيم پس از اينکه متوجه شد در محاسباتش مرتکب اشتباه شده و به طريقي زمينه مطرح شدن هر چه بيشتر نام امام خميني را فراهم ساخته است اقدام به درج مقاله اي توهين آميز نسبت به ايشان در صفحه هفت روزنامه اطلاعات در ١٧دي ١٣٥٦ که مصادف با سالگرد جشن کشف حجاب بود، کرد.
کارشناس ارشد تاريخ انقلاب اسلامي در قيام ١٩دي زد يا خير؟در نتيجه اين مطالعات ، چنين مي توان نتيجه گرفت که حکومت پهلوي جهت مقابله با امام خميني دست به انتشار مقاله اي عليه ايشان زد که منجر به قيامي عمومي عليه رژيم شد.
از مهم ترين اين از طرفي سير حوادث را به حوادث شهادت حاج آقا مصطفي خميني در اول آبان گونه اي به هم متصل کرد ١٣٥٦ است که باعث شدت انزجار مردم عليه حکومت که در نهايت به پيروزي پهلوي شد از اين رو مراسم ترحيم ايشان به کانون انقلاب اسلامي ايران در مبارزه علني عليه رژيم و تجليل از مقام امام خميني بهمن ١٣٥٧ منتهي شد تبديل شد.
فريدون هويدا، سفير ايران در سازمان ملل و برادر اميرعباس هويدا آورده است : موقعي که خبر ورود و پخش قاچاقي نوارهاي خميني به گوش شاه رسيد، او را به شدت سستي پليس امنيتي خود خشمگين کرد و براي آنکه ضمن عمل مقابله به مثل دست به انتقام جويي زده باشد، بدون مشورت با کسي دستور داد مقاله اي سراپا بدگويي و ناسزا براي صدمه زدن و تخريب خميني انتشار يابد و وزير اطلاعات آن زمان داريوش همايون را مأمور کرد و نيز يکي از روزنامه هاي مهم تهران را وادار ساخت تا اين مقاله را به چاپ برساند.