چکیده:
این پژوهش با بهره گیری از روش تحلیل محتوا میزان آثار و نشانه های مستقیم و غیرمستقیم پنج امشاسپند را در مجموعه مصنفات شیخ اشراق بررسی میکند. پس از استقراء ویژگیهای عمومی و اختصاصی امشاسپندان با رجوع به منابع و متون مزدایی مانند اوستا، بندهش و سایر متون علمی و تحلیلی، به جستجوی این ویژگیها در آثار سهروردی پرداخته، همه مواردی را که ضمن آنها بصراحت از این امشاسپندان نامی بمیان آمده و نیز تمامی مواردی که ویژگیهای عمومی و اختصاصی امشاسپندان را دربردارند استخراج و شمارش کردیم و پس از محاسبه میزان فراوانی و بسامد ویژگیها و نشانه های هر یک از امشاسپندان به تحلیل محتوایی و مفهومی آنها پرداختیم. بر اثر این پژوهش، نتایج چندی بدست آمد که از آن میان میتوان به مشخص شدن تعداد اشارات مستقیم به امشاسپندان، نظم نسبی فراوانی نشانه ها بر اساس ترتیب امشاسپندان، ذکر امشاسپندان پنجگانه بعنوان عقول عرضیه با نظر به کارکرد رب النوعی آنها، اجتماع قویترین نشانه ها در متون فارسی و در ضمن یاد کرد از قهرمانان اساطیری ایرانی اشاره کرد.
خلاصه ماشینی:
"نکته دیگر آنکه ذکر صریح اردیبهشت در آثار سهروردی از اینرو که از کارگزاران خداوند در طبیعت است واجد ویژگی عمومی «1 الف»، بدلیل ربالنوع بودن و سروری آن بر عنصر آتش دارای ویژگی «1 ب»، بدلیل همراهی با دو امشاسپند دیگر دارای ویژگی «1 ج»، بدلیل بیان استدلالی و نیز تصریح سهروردی به ارزش و اهمیت فوقالعادة حکمای پارس برای ارباب انواع واجد ویژگی «1 د»، بسبب تعلق آن به سامانة فکری ایران باستان دارای ویژگی «2» و بالأخره از میان ویژگیهای اختصاصی نیز دارای ویژگی «1 ح» یا ارتباط با نماد آتش است.
در مواردی که سهروردی بطور مستقیم و آشکار از سپندارمذ نام برده است، جز ویژگی «1 ج» یعنی همراهی با دیگر امشاسپندان، بقیة ویژگیهای عمومی را در خود جمع کرده است؛ چرا که کارگزار خداوند در طبیعت بعنوان یکی از ارباب انواع و انوار قاهره، سرور و سرپرست عنصر خاک و نیز مورد تأکید، تکرار و استدلال نویسنده است.
Key Terms creation detachment change and evolution personal explainer non-personal explainer universal concepts Thales Anaximander Anaximenes Historical Deliberations over the Principle of the Nobler Possibility Hoorieh Shojaee Baghini<FootNote No="110" Text=" PhD candidate of Islamic philosophy and kalam (corresponding author), Shahid Rajaee Teacher Training University; Lecturer at the Research Center for Culture, Art and Communication, Tehran, Iran, shbagini@yahoo.
Key Terms knowledge West human sciences modernity spirituality value primordial nature (fitrah) Reflection of the Philosophy of Amesha Spenta in Suhrawardi’s Theory of Archetypes Nadia Maftouni<FootNote No="119" Text=" Associate Professor (corresponding author), Islamic Philosophy and Wisdom Department, University of Tehran, Tehran, Iran, nadia."