چکیده:
مساله مدیریت در واقع یکی از گفتمان های مهم در حیطه سیاستگزاری و برون رفت از مشکلات وضع موجود روستاها است. از این حیث، نگاهی تاریخی به ریشه ها و بنیان های عوامل تاثیرگذار بر مدیریت بسیار حائز اهمیت است. این مقاله نیز، درپی واکاوی عوامل تاریخی است که بر مدیریت روستایی در ایران تاثیرگذار هستند.
محدوده مورد مطالعه شهرستان طالقان، واقع در استان البرز است. در این پژوهش، پارادایم شناخت علمی تفسیری، روش تحقیق کیفی (مبتنی بر منطق استفهام) و رویکرد آن تاویل گرایی است. در این جهت گیری، به نقش پویش ها و رویدادهایی پرداخته می شود که در فرآیند مساله موردنظر منجر به نمود پدیدارهای عینی می شود. همچنین، ایستارها و بایسته هایی تحلیل می گردند که مکانیسم اصلی و زیربنایی پدیده موردبررسی را متاثر می سازند. با توجه به مساله پژوهش و هدف آن (تحلیل تاریخی)، جامعه هدف (ناحیه طالقان) تحلیل متون مورد استفاده قرار گرفت. در بین منابع تاریخی مرتبط با جامعه هدف، 10 منبع مورد بررسی قرار گرفت. برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و برای تحلیل اطلاعات در چارچوب رویکرد تاویل گرایی، از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. پژوهش صورت گرفته حاکی از آن است که، نظام مدیریت نوین روستایی، متاثر از دو دسته عوامل شرایطی (توپوگرافی ناهموار و موقعیت کوهستانی، انزوای سیاسی- فضایی و تسلط اقتصاد معیشتی مبتنی بر شبانی) و تعاملی (تسلط انزواگرایی، بنیادگرایی مذهبی، محافظه کاری روستاییان، تمسک بر باورهای ماورایی و استقلال طلبی و برتری جویی) و پیامد حاصل از آنها در قالب خودمداری و کنش گسسته دچار ضعف شده است. براین اساس، در ایجاد و کارآمدسازی مدیریت نوین روستایی، توجه به خصایص فرهنگی برآمده از محیط جوامع روستایی که در ادارک محیطی روستاییان و کنش آنها تاثیرگذار هستند؛ بایستی مورد توجه و تاکید قرار گیرند.
خلاصه ماشینی:
پژوهش صورت گرفته حاکی از آن است که ، نظام مدیریت نوین روستایی ، متاثر از دو دسته عوامل شرایطی (توپوگرافی ناهموار و موقعیت کوهستانی ، انزوای سیاسی - فضایی و تسلط اقتصاد معیشتی مبتنی بر شبانی ) و تعاملی (تسلط انزواگرایی ، بنیادگرایی مذهبی ، محافظه کاری روستاییان، تمسک بر باورهای ماورایی و استقلالطلبی و برتری جویی ) و پیامد حاصل از آنها در قالب خودمداری و کنش گسسته دچار ضعف شده است .
بر این اساس، پژوهش حاضر بدنبال پاسخ به سوال زیر است : «شرایط تاریخی که سبب شد تا کنش اجتماعی نظام مدیریت نوین روستایی در اداره روستا دچار خدشه شده و آنرا با موانع اساسی روبرو سازد؛ کدامند؟ تفسیر معنایی آن چیست ؟ روش پژوهش در این پژوهش ، پارادایم شناخت علمی تفسیری ١، روش تحقیق کیفی (مبتنی بر منطق استفهام) و رویکرد آن تاویل گرایی است .
از آنجایی که تمامیت همه حکومت های متمرکز اقتضاء می کند تا مجموعه اقوام را در یک واحد ملی و زیرسیطره خود گردآورند تا مانع از استقلال و خودمحوری آنان شوند، در ایران زمین نیز روند مذکور بر تاریخ این سرزمین گذشته است اما مردمان طالقان که تبارشان به قوم آمارد بازمی گردد و طبق مفاد تاریخی این قوم از ابتدا با اقوام مهاجر آریایی در ستیز بودند، همواره سرناسازگاری با حکام مرکزی داشته تا استقلال و خوداتکایی خویش را به رخ بکشند.
در واقع ، تبار بنیادگرایی مذهبی جامعه طالقان به موقعیت پناهگاهی آن بازمی گردد که به نوعی در فاصله هزارههای تاریخی با پناهجستن اقشار مختلف مذهبی ، باورمندان به فرق گوناگون را درخود جای دادهاست که این مهم سبب گشته به تدریج در ساختارهای فرهنگی و پدیدارهای اجتماعی منبعث از آنها موثر واقع شده و به نوبه خود فضای جغرافیایی را نیز متاثر سازد.