چکیده:
بررسی و مقایسهی نسخههای مختلف از یک اثر کهن به ویژه آثاری که در فرهنگ دینی و شیعی موثرند، میتواند به ارتقای تراث هزار ساله کمک کند. لهوف اثر سید ابنطاووس از کتبی است که در طول هفت قرن که از تدوین آن میگذرد، بارها نسخهبرداری و کتابت شده است. این مقاله ضمن ارائهی گزارشی از چند و چون نسخههای این کتاب، به بررسی اختلافات آنها پرداخته و با شرح نمونههایی از آن چنین نتیجه میگیرد که افزودههای برخی نسخ، جزء لهوف نیست و با آنکه امروزه در چاپهای این کتاب رواج دارد، به نظر میرسد افزودهی ناسخان و عالمانی باشد که نسخههای لهوف را در اختیار داشتهاند.
خلاصه ماشینی:
(به تصویر صفحه رجوع شود در یک گزارش اجمالی، بنا به فهرستها و نسخههای موجود، میتوان این جدول را دربارهی پراکندگی نسخ لهوف و چند ترجمهی آنکه تاریخ کتابت آنها مشخص است، ارائه کرد: (به تصویر صفحه رجوع شود ) نسخههای موجود لهوف را نمیتوان نسبشناسی کرد و شجرهی آنها را تعیین نمود و چندین نسخه را از یک اصل دانست بلکه از تمامی نسخ خطی دیده شده به سختی میتوان کمتر از ده مورد آن را تکراری دانست، چون آشفتگی و اختلاف در زیاده و نقصان به اندازهای است که نمیتوان برخی را اصل و بقیه را فرع قرار داد.
دو سوم نسخ لهوف این قسمت را ندارند؛ اما در نسخهای که گفته شده مستنسخ از قرن هشتم است (نسخهی 9746 مرعشی) بدون ذکر سند و منبع وجود دارد.
اما از مراجعه به نسخههای موجود لهوف این نتیجه به دست میآید که اختلاف و اشکال در آنها مربوط به این نسخهها نیست بلکه از دورههای قبل وجود داشته است.
<FootNote No="279" Text=" این را هم گفتیم که اختلاف نسخ به اندازهای شدید است که نمیتوان نسخهها را گونهشناسی کرد، یعنی نمیشود گفت دو یا سه نسخهی اصل وجود داشته و هر یک از نسخههای موجود منتسب به یکی از آنها هستند!"/> ابنطاووس در این مقتل بنای ارائه کردن سند ندارد.
از سوی دیگر حدود 80 نسخهی خطی از این کتاب در ایران و عراق وجود دارد که دقت و مقایسهی آنها نشان میدهد اختلافات زیادی در متن این نسخهها هست که نمیتوان آنها را به مؤلف نسبت داد.