چکیده:
خط نسخ یکی از پرکاربردترین خطوط خوشنویسی بوده که در کتاب آرایی و به خصوص کتابت قرآن
مجید تقریبا سابقه ای هزار ساله دارد. تنها خطی که به طور مداوم در کتابت قرآن تا قرون اخیر
مورد استفاده قرار گرفته «خط نسخ» است که در دوره ی قاجار نیز رواج و کاربرد زیادی داشته
است.
محمدهاشم اصفهانی، عبدالله عاشور، محمد شفیع ارسنجانی، وصال شیرازی، زین العابدیناصفهانی
و … از خوشنویسان نزدیک به دوره حیات «محمد شفیع تبریزی» بودند و در کتابها،مقالات یا
مجموعه ها به معرفی آنها پرداخته شده است ولی درمورد« محمد شفیع تبریزی»خوشنویس(دوره
قاجار) تحقیق یا مقاله ای ارایه نشده است.
بنابر اهمیت هنرهای اسلامی- ایرانی، (خط و کتابت) در این مقاله به معرفی «محمد شفیع تبریزی»
و آثار وی به روش مطالعات تحلیلی و کتابخانهای پرداخته شده است.
از نتایج قابل ذکر پژوهش میتوان به فعالیت چشمگیر «محمد شفیع تبریزی» در کتابت و
قطعهنویسیو همچنین عدم توجه به سبک محکم و استوار او در خط نسخ اشاره نمود که
شاید وجودخوشنویسان هم نام و یا مشابه وی از علل آن بوده باشد.
خلاصه ماشینی:
از نتایج قابل ذکر پژوهش میتوان به فعالیت چشمگیر «محمد شفیع تبریزی» در کتابت و قطعه نویسی و همچنین عدم توجه به سبک محکم و استوار او در خط نسخ اشاره نمود که شاید وجود خوشنویسان هم نام و یا مشابه وی از علل آن بوده باشد.
نقل است بیش از یک صد نسخه از قرآن کتابت کرده است و عبدالعلی خراسانی که در واقع متولد یزد است، و بسیار مورد علاقه فتحعلی شاه او نیز نسخ را به سبک ایرانی مینوشت، اما شیوة مخصوص به خود داشت.
البته ذکر این نکته ضروری است یکی از دلایلی که باعث شده محمد شفیع تبریزی با وجود فعالیت نسبتا زیاد در عرصهی کتابت و نساخی معرفی و مطرح نشود شاید شباهت سبک وی به اساتید سلف خود باشد.
دعای روزهای هفته که در آن ادعیه مخصوص هر روز از هفته به خط نسخ با اسلوب و تزئیین ایرانی می باشد که نص امضاء آن به خط میرزا محمد شفیع تبریزی است؛ وی انجامه های آثارش را معمولا با خط رقاع و با رقم: «کتبه العبد الاثم ابن محمد علی، محمد شفیع تبریزی» می نگاشته است و در این اثر تاریخ «فی سنه 1240» را دارد.
آثار و قطعات ثبت شده محمد شفیع تبریزی در موزهها و غیره یک قطعه مذهب، به خط نسخ کتاب جلی عالی، رقاع خوش با رقم :"العبد محمد شفیع التبریزی" در مجموعهی موزه آذربایجان .
صحیفه سجادیه، در قطع وزیری، جلد روغنی، دو صفحه اول متن و حاشیه مذهب مرصع، نسخ کتابت جلی خوش با رقم : "کتبه العبد الاثم الوضیع الشیجی ابن محمد علی محمد شفیع تبریزی" در کتابخانه سلطنتی .