چکیده:
پرچم، یکی از نمادهای اصلی اقوام، قبایل، ملتها، دولتها و لشکرهای نظامی است که همواره در تاریخ، اهمیت قابل توجهی داشته است. سپاه پیامبر(ص) ، همچون قبایل عرب پیش از اسلام، دارای پرچمهای لواء و رایت بود. لواء، به عنوان نشانه اصلی سپاه نسبت به رایت که نشانگر گروههای فرعی و قومیتها بود، اهمیت بیشتری داشت. این مقاله، نقش پرچمداریِ امیر مؤمنان، علی(ع) و میزان حضور ایشان به این عنوان در غزوات پیامبر(ص) را مورد پژوهش قرار داده است.
نوشتار حاضر با بررسی و تجزیه و تحلیل انتقادی مجموعهای از مستندات روایی و تاریخی، به این نتیجه دست یافته که بنا بر منابع اهلسنّت، امیر مؤمنان، علی(ع) در 11 غزوه از 29 غزوه، پرچمدار بوده است و از بین 9 غزوه مهمی که به جنگ ختم شده نیز در 6 نبرد این مسئولیت را عهدهدار بوده است.
خلاصه ماشینی:
بنا بر گزارش واقدی، در سریه امام علی7 به یمن، پیامبر9 عمامهاش را دو لایه و چهار گوش کرد و بر نیزهای نصب کرد و سپس آن را به ایشان داد و گفت: لواء، این چنین است.
بنا بر گزارش ابن سعد، در این جنگ، امام علی7 لوای سفید پیامبر9 را حمل میکرد.
نتیجه آنکه بنا بر گزارش واقدی و ابن سعد، پرچم مهاجران قبل از حرکت سپاه اسلام، در اختیار امام علی7 بود.
بنینضیر در این جنگ که به محاصره قلعههای بنینضیر و مهاجرت آنان از مدینه خاتمه یافت، امیر لشکر اسلام در این جنگ، امام علی7 بود و بنا بر گزارش ابن سعد و طبری، رایت سپاه را ایشان حمل میکرد.
بنا بر گزارش واقدی، در آن روز، بزرگترین پرچم پیامبر9 (لواء رسول الله الاعظم)، توسط امام علی7 حمل میشد؛ اما ابن سعد، بدون اشاره به (لواء الاعظم)، گزارش میکند که لوای پیامبر9، در اختیار ایشان بود.
نیز بنا بر گزارش واقدی، پیامبر9 رایات را که سه تا بود، تقسیم کرد و تا آن روز (جنگ خیبر)، رایت نبود؛ بلکه لواء بود.
گزارش ابن سعد نیز مثل واقدی است؛ تنها تفاوت در این است که بنا بر روایت وی، لوای سفید به امام علی7 واگذار شد.
ذات السلاسل در منابع اهلسنت، عمروبنعاص (42ق) فرمانده این جنگ و حامل لواء سفید پیامبر9، معرفی شده است؛ اما بنا بر گزارش طبرسی، لواء در اختیار امام علی7 بود.
بنا بر گزارش واقدی و ابن جوزی در این جنگ، لواء مهاجرین توسط امام علی7، و رایت انصار توسط سعدبنابی وقاص حمل میشد.