چکیده:
گسترش فعالیتهای هستهای با افزایش مخاطرات هستهای فرامرزی همراه بوده است. از مباحث حقوقی پیشرو تعیین دادگاه صالح و قانون حاکم است.کنوانسیونهای مسئولیت مدنی هستهای فقط یک دادگاه را صالح دانستهاند که معمولا دادگاه کشور محل وقوع حادثه و در بعضی موارد دادگاه کشور مقر تاسیسات هستهای است و قانون حاکم نیز مقررات کنوانسیون یا قوانین مقر دادگاه حسب تجویز کنوانسیون است. ژاپن با وجود عضویت نداشتن در هیچیک از کنوانسیونهای یادشده، دارای قانون غنی داخلی در زمینه مسئولیت هستهای است که بر اساس آن، دادگاه کشور محل وقوع حادثه هستهای صلاحیت دارد و قانون حاکم نیز معمولا قانون محل حدوث خسارت است. ایران به دلیل عدم عضویت در کنوانسیونهای مسئولیت مدنی هستهای و نداشتن قانون خاص، از قواعد عمومی مانند اقامتگاه خوانده برای تعیین دادگاه و مقررات تابعیت برای ساکنان استفاده مینماید که در بسیاری از موارد ناکارآمد است؛ بنابراین، تدوین قانون خاص یا حداقل، عضویت در کنوانسیونهای مرتبط ضروری است.
خلاصه ماشینی:
کشور ايران با وجود داشتن تأسيسـات هسـته اي و استفاده از فعاليت هاي هسته اي در عرصه هاي گوناگون ، نه تنها قانون داخلي در زمينۀ مسئوليت مدني هسته اي ندارد و عضو هيچ کدام از کنوانسيون هاي مسئوليت مـدني هسـته اي نيـز نشـده است ، بلکه به تدوين آيين دادرسي مدني بين المللي که حاکم بر تعيـين صـلاحيت بـين المللـي دادگاه هاي ايران باشد نيز مبادرت نورزيده است ؛ لذا تنها ميتوان از چند قاعدة کلـي در زمينـۀ صلاحيت ها در حقوق بين الملل خصوصي که در جلد دوم باب کليات قـانون مـدني پـيش بينـي شده است ، استفاده کرد.
تعيين دادگاه صالح در کنوانسيون هاي بين المللي کنوانسيون هاي مسئوليت مدني هسته اي درواقـع يـک رژيـم ويـژة مسـئوليت هسـته اي ايجـاد کرده اند که در آن يک سري اصول اساسي وجود دارد؛ ازجمله اصل کاناليزه کردن مسئوليت بـه سوي متصدي تأسيسات هسته اي ١ کـه در بنـد پـنجم مـادة ٢ کنوانسـيون ٢١٩٦٣ و ١٩٩٧م 3 اصلاحي وين و بندهاي دوم و نهم مادة ٣ کنوانسيون جبران خسارت تکميلـي ١٩٧٧م ٤ بـه آن تصريح شده است .
Sands, Philippe and Galizzi, Paolo (1999) "The 1968 Brussels Convention and Liability for Nuclear Damage", Nuclear Law Bulletin, No. 64, Available at https://www.
Vásquez-Maignan, Ximena(2012) "The Japanese nuclear liability regime in the context of the international nuclear liability principles, Japan’s Compensation System for Nuclear Damage As Related to the TEPCO Fukushima Daiichi Nuclear Accident", NUCLEAR ENERGY AGENCY ORGANISATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT, OECD , Available at www.