چکیده:
عقلانیت وحیانی منبعی بهعنوان هستی دین است که وحی نام دارد و تمام امور مورد نیاز بشری در آن هست. در عقلانیت وحیانی آنچه منبع هست وحی است. وحی معرفتی است که خدا به پیامبر و حجتش القا میکند و نقل ادراک و فهم بشر از وحی است. همچنین انسان از موهبت عقل و اندیشه برخوردار میباشد که این موهبت او را از سایر موجودات، ممتاز نموده است. مسئله رابطه عقل و دین از کهنترین و پر سابقهترین موضوعات فلسفی و کلامی بوده که تاریخ بر سابقه دیرینه آن گواهی میدهد. از اینرو هدف از این مقاله بررسی عقل و جایگاه آن و همچنین عقلانیت وحیانی از دیدگاه آیتالله جوادی آملی میباشد. آیتالله العظمی جوادی آملی از دانشمندان برجستهی معاصر و از مفسران ژرف اندیش قرآن کریم است. در این مقاله به زندگینامه سیره علمی و مجموعه آثار، دین و معرفت دینی، تعریف عقل، نقل، وحی، اقسام عقل و نسبیت و تعارض عقل، وحی و نقل از دیدگاه آیتالله جوادی آملی را بیان میکنیم. در نهایت به تعریف عقلانیت و عقلانیت وحیانی از دیدگاه آیتالله جوادی آملی میپردازیم. اطلاعات این مقاله بهصورت تحلیلی-توصیفی و اسنادی گردآوری شده است.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله به زندگینامه سیره علمی و مجموعه آثار، دین و معرفت دینی، تعریف عقل، نقل، وحی، اقسام عقل و نسبیت و تعارض عقل، وحی و نقل از دیدگاه آیتالله جوادی آملی را بیان میکنیم.
عقلانیت مدرن که امروزه فضای فکری، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جهان غرب و شرق را فراگرفته، علیرغم همهی دستاوردهای متنوع و متکثر مادی و پیشرفتهای که برای انسان فراهم آورده، اما در بخش معنا و مفهوم زندگی و اصالت و ارزش آن، آدمی را به شدت، دچار چالشهای جدی ساخته است و از اینرو اگرچه درصدد آبادانی دنیای انسان برآمده و در این جهت به پیشرفت و توسعهی خیرهکنندهای دست یافته است، ولی در ساختن روح و روان آدمی و آمادگی و تهیأ وی برای پرداختن به معنا و باطن زندگی این جهانی، موفق نبوده است»(آیتالله جوادی آملی، 1396: ص 94).
آنچه بر این مبنا مترتب میشود این است که عقل همتای نقل است نه همتای وحی؛ بنابراین علوم نقلی نظیر تفسیر و فقه در برابر علوم عقلی نظیر فلسفه و عرفان نظری و کلام (در بخشهایی از آن) قرار میگیرند و اساسا سخن گفتن از نسبت وحی و فلسفه یا وحی و عرفان نظری، به کلی نارواست؛ زیرا هیچ دانشمند عادی دسترسی به عین وحی ندارد و محتوا و مضمون وحیانی قرآن فقط در دسترس معصومان است.
آیتالله جوادی آملی بیان میکند عقلانیت وحیانی ویژگیهای فراوانی دارد؛ از جمله آنها و مهمترین آنها منبعی بهعنوان هستی دین است که وحی نام دارد و تمام امور مورد نیاز بشری در آن هست.