چکیده:
زمینه: پژوهشهای چندی در زمینه مردمسالاری و حقوق شهروندی صورت پذیرفته است. اما هیچ کدام بهضرورت اخلاقی و انسانی مطالعه بسترهای لازم برای توسعه مفهوم شهروند محوری مردمسالار در سازمانهای دولتی نپرداخته است. با این تفاسیر هدف مطالعه حاضر تبیین مدل شهروند محوری مردمسالار در سازمانهای دولتی ایران میباشد.
روش: روش پژوهش کیفی و کمی میباشد. جامعه آماری بخش کیفی شامل خبرگان مدیریت دولتی بوده که 15 نفر از آنها بهروش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدهاند. ابزار پژوهش در این مرحله پرسشنامه باز میباشد که در 4 مرحله تا رسیدن به اجماع در زمینه شاخصها استفاده شده است. همچنین جامعه آماری بخش کمی شامل کارمندان وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری و سازمان تامین اجتماعی استان تهران میباشد که نمونهای به حجم 385 نفر با روش نمونهگیری تصادفی از بین آنها انتخاب شده و با ابزار پرسشنامه بسته مورد پیمایش قرار گرفتند. جهت محاسبات آماری همبستگی پیرسون از نرم افزار SPSS و در بخش طراحی مدل، معادلات ساختاری و نرمافزار لیزرل 8.5 استفاده شده است.
یافتهها: بیانگر برازش مناسب مدل طراحی شده شهروند محوری مردمسالار در سازمانهای دولتی است که دادههای فاز کمی نیز همبستگی بالای گویههای هر دو شاخص را مورد تایید قرار میدهد.
نتیجهگیری: توسعه اخلاقیات مستلزم تحقق مفاهیم شهروندی در قالبی مردمسالار در سازمانها است تا بتواند عدالت و مساوات را مطابق نیاز شهروندان فراهم آورد.
خلاصه ماشینی:
همان گونه که در نگاره 1 مشاهده میشود بعد از انجام 4 مرحله دلفی با اساتید صاحب نظر مطابق اجماع آنها شاخصهای شهروند محوری شامل: ثبات سیاسی11، دسترسی به مردم سالاری، مشارکت شهروندان و ارتقاء مشروعیت دولت بوده و شاخصها در سازمانهای دولتی شامل: پاسخگویی12، ارائه اطلاعات لازم، دادن حق انتخاب به شهروندان13، حاکمیت قانون14، رفتار متعهدانه15 و درک نیازهای مردم16 میباشد.
در ادامه با توجه به یافتههای پژوهش پیشنهاداتی جهت توسعه مفهوم شهروند محوری مردم سالار در سازمانهای دولتی ایران مطرح میشود: حمایت مدیران دولتی از مفاهیمی همچون دادن حق انتخاب به شهروندان، پاسخگویی، درک نیازهای افراد اولویت قرار دادن درک نیازهای شهروندان و برآورده ساختن آنها در سرلوحه همه خط مشی گذاریها و انتخاب استراتژیهای سازمانهای دولتی ضرورت در نظر گرفتن شفافیت امور و ارائه اطلاعات در سازمانهای دولتی جهت گسترش مردم سالاری تاکید بر خادمیت در سازمانهای دولتی به جای سلطه بر شهروندان داشتن دید شهروندی به مراجعه کنندگان (دوره مشتری گرایی و ارباب رجوع پایان یافته) لزوم توجه صد چندان دولت و سازمانهای دولتی به بحث قانون مداری، عدالت و نظم در انجام فعالیتها ایجاد سیستمهای منسجم در سازمانها برای پاسخگویی به شهروندان و داشتن رفتار متعهدانه در قبال خدمات و کالاهای ارائه شده فراهم آوردن زیر ساختهای لازم و قوانین در زمینه مشارکت شهروندان در امور مربوط به خودشان در همین راستا موارد ذیل بهعنوان محدویتهای اساسی و تأثیرگذار در این پژوهش برشمرده میشود: - انتخاب گروه خبرگان جهت فن دلفی - کدگذاری سوالات پرسشنامه باز دلفی و رسیدن به اجماع - حساسیت پاسخ گویان و احتمال عدم پاسخگویی صادقانه بعضی از افراد به پرسشنامهها.