چکیده:
روابط موجود در خانواده و رابطه والد فرزندی عامل بسیار مهمی در رشد و اجتماعی شدن فرزندان است. روابط آشفته و گسسته میان اعضای خانواده، آنها را در معرض خودکشی قرار میدهد. هدف این پژوهش آزمودن روایی، پایایی و تحلیل عاملی تاییدی مقیاس «فرم کوتاه مقیاس الگوهای رابطه خانوادگی» و بررسی همبستگی آن با خودکشی بود. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان مدارس دوره دوم متوسطه شهر اردبیل به تعداد 12387 که در سال تحصیلی 96-1395 مشغول به تحصیل بودند، تشکیل میدادند که با استفاده از فرمول کوکران و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 400 دانش آموز دبیرستانی بهعنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از فرم کوتاه مقیاس الگوهای رابطه خانوادگی موس و موس (1994) و پرسشنامه تجدیدنظر شده خودکشی عثمان و همکاران (2001) استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها علاوه بر آمار توصیفی، از آزمون همبستگی پیرسون، ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس و خرده مقیاس های انسجام، ابرازگری و تعارض به ترتیب 81/0، 77/0، 78/0 و 77/0 است. فرم کوتاه رابطه خانوادگی با خودکشی(P<0.01, r=-0.32) و خرده مقیاسهای انسجام با (P<0.01, r=-0.30)، ابرازگری با (P<0.05, r=-0.10) و تعارض (P<0.01, r=-0.26) با خودکشی، همبستگی معنیداری برقرار کردند. نتیجه تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که این پرسشنامه از برازش خوبی برخوردار است (شاخص نیکویی برازش= 0.96، شاخص برازش مقایسهای= 0.96، خطای ریشه مجذور میانگین تقریب= 0.056، باقیمانده مجذور میانگین= 0.041). با توجه به نتایج حاصل می توان نتیجه گرفت که این آزمون در جامعه دانش آموزان دختر و پسر ساکن استان اردبیل با اعتبار و روایی مناسبی قابلاجرا است.
خلاصه ماشینی:
مقدمه خانواده مکانی امن برای زندگی مردان، زنان و کودکان در سراسر جهان است، این حقیقت وجود دارد که خانواده منبع حمایت و گاهی مانع رشد فردی یا اجتماعی، پناهگاهی هیجانی و گاهی منبع فشار هیجانی<FootNote No="93" Text="emotional pressure"/> است (Laura, Lippman & Bradford, 2013).
برخی از محققان پیشنهاد کردهاند که سببشناسی خودکشی در جوانان کم سن و سال به دلیل اینکه این مرحله از زندگی با تغییرات سریع نظیر تغییر در ساخت خانوادگی، ترک خانواده، افزایش دسترسی به مواد و الکل، مشکلات اجتماعی، مالی و تحصیلی همراه است و نیز وجود عوامل مذکور این مرحله را از سایر مرحله متمایز میسازد (Arria, O'Grady, Caldeira, Vincent, Wilcox & Wish, 2009).
خودکشی یک رفتار چندبعدی است که درنتیجۀ عوامل مختلف ازجمله اختلالات روانی به ویژگی اختلال افسردگی اساسی (Harris & Barraclough, 1997)، پیشینۀ خانوادگی (David, Matthew, Christine, & Halina, 2010)، سوءمصرف مواد و الکل (Brener, Hassan & Barrios, 1999)، پیشینۀ خودکشی فردی (Berman, 2009)، ناامیدی (David Klonsky, Kotov, Bakst, Rabinowitz, & Bromet, 2012) عوامل زیست عصبی (سطح پایین سروتونین) (Pompili, Serafini, Innamorati, Möller-Leimkühler, Giupponi, & et al 2010) و زندگی پر استرس (Conwell, Duberstein, & Caine, 2002) بروز پیدا کرده و به شکل رفتاری عامدانه و از روی قصد برای خاتمه دادن به زندگی خود تعریف میشود (Nock, Borges, Bromet, Cha, Kessler, & Lee, 2008).
کیفیت رابطۀ والد- فرزندی مثل یک تیغ دو لبه است که هم میتواند تأثیر مثبت و هم منفی داشته باشد (Seiffge-Krenke, Overbeek & Vermulst, 2010)، نیاز به ابزاری معتبر برای سنجش کارکرد خانواده در کار با نوجوانان بر روی موضوعات مختلف و در بافتهای فرهنگی گوناگون حس میشود.