چکیده:
رشد انفجاری و بدون برنامۀ جمعیت و مهاجرت بیرویه به سوی شهرها و به دنبال آن توسعۀ فیزیکی سریع در سالهای اخیر، مشکلات بسیاری را برای شهرها و ساکنان آنها به وجود آورده است. پژوهش حاضر به بررسی وضعیت ژئومورفولوژیکی شهر سروآباد و ارزیابی قابلیتهای آن برای اهداف توسعۀ فیزیکی شهری پرداخته است. برای نیل به اهداف تحقیق، با بررسی مطالعات گذشته و استفاده از نظر کارشناسان، پارامترهای لازم و تأثیرگذار ژئومورفولوژیکی، زمینشناسی و انسانی از جمله شیب، جهت شیب، ارتفاع، زمینشناسی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از راه ارتباطی و فاصله از محدودۀ شهری تعیین گردید؛ سپس به تهیۀ لایههای اطلاعاتی آنها اقدام شد. برای این منظور، از دو مدل منطق فازی و ANP استفاده شد. ابتدا لایههای مورد نیاز تهیه شده و به صورت فازی درآمد؛ سپس در مدل ANP، ارزش هر کدام از لایه ها محاسبه گردید و نقشه های شبکهشده با استفاده از منطق فازی تلفیق و در نهایت به صورت نقشۀ مناطق مستعد توسعه ارائه شدند. نتایج حاصل، مؤید آن است که حدود 25 درصد از منطقۀ مطالعاتی که در قسمتهای جنوبی، شرقی و جنوبشرقی محدوده قرار دارد، مستعد توسعه است.
خلاصه ماشینی:
برای تعدیل حساسیت خیلی بالای عملگر فازی ضرب و همچنین حساسیت خیلی کم فازی جمع، از عملگر فازی گاما استفاده شد؛ در نهایت، پس از همپوشانی نقشههای بهدست آمده، نقشۀ نهایی مناطق مستعد توسعۀ شهری در محدودۀ مورد مطالعه بر اساس تلفیق دو مدل فازی و ANP بهدست آمد.
(به تصویر صفحه رجوع شود) شکل 2- تابع عضویت فازی لایههای اطلاعاتی (به تصویر صفحه رجوع شود) شکل 3- مراحل انجام تحقیق بحث برای بررسی مناطق مساعد توسعۀ شهری در منطقۀ مورد مطالعه، از 9 پارامتر (پارامترهای ژئومورفولوژیکی، زمینشناسی و انسانی) استفاده شدهاست؛ در ادامه به تشریح هر کدام از این پارامترها پرداخته خواهد شد: پارامترهای ژئومورفولوژیکی توسعۀ شهری و انتخاب نوع کاربری، باید متناسب با عوامل ژئومورفولوژیکی منطقه صورت گیرد؛ به همین دلیل در تحقیق حاضر، از پارامترهای ژئومورفولوژیکی شیب و جهت شیب، ارتفاع و فاصله از رودخانه برای تعیین مناطق مستعد در اهداف توسعۀ شهری استفاده شدهاست.
جدول 4- مساحت و درصد مساحت طبقات برحسب کیلومترمربع طبقات بسیارمناسب مناسب نسبتا مناسب نامناسب بسیارنامناسب مساحت 7/1 7/3 5 8/7 5/3 درصد 8/7 17 23 9/35 1/16 نتیجهگیری در این پژوهش سعی شدهاست که با تأکید بر عوامل محیطی و کاربرد آنها در توسعه و ایجاد مناطق مسکونی و با تحلیل این عوامل، بهترین مکانها برای اهداف توسعۀ شهری و کاربریهای اراضی با توجه به توانایی و استعداد محیط انتخاب گردد.