چکیده:
وهابیان تبرک را در موارد متعددی حرام، بدعت و یا شرک دانسته، جواز آن را به موارد معدودی منحصر میکنند. در صورتی که روایاتی در منابع اصلی روایی اهل سنت مبنی بر تبرک جستن صحابه وجود دارد که ادعای وهابیان در انحصار جواز تبرک به برخی موارد معدود را رد مینماید. یکی از این منابع روایی، صحیح بخاری است. با توجه به اینکه این کتاب مقبولترین و مهمترین کتاب بعد از قرآن کریم در نزد اهل سنت، چه مقلد و چه سلفی به شمار میرود، احصا و ارائه روایات دال بر جواز تبرک از این کتاب، نشان دهنده مخالفت اعتقادی وهابیت با قاطبه اهل سنت خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
تطبیق بدعت و شرک بودن تبرک با کتاب صحیح بخاری دربارۀ ادلۀ ابنعثیمین برای تبرک، میتوان به این جمعبندی رسید که وی صرفا تبرکی را جایز میداند که از رسول خدا$ به ما رسیده باشد؛ بنابراین، تبرکی که آن حضرت انجام نداده باشند، بدعت و حرام است و این شرط فقط دربارۀ حجرالاسود وجود دارد.
ملاحظه میشود که برخی صحابه، هم در حال حیات پیامبر$ و هم بعد از رحلت ایشان، تبرکاتی انجام میدادند که آن حضرت آنها را انجام نداده بود و خود صحابه مبتکر آن تبرکات بودند؛ در حالی که رسول خدا$ آنان را از این کار باز نمیداشت و عملشان را بدعت و شرک نمینامید.
تطبیق نظریۀ غلو با کتاب صحیح بخاری بنجبرین غلو و زیادهروی در محبت به انسان صالح را بسیار مذموم و نوعی انحراف میداند و تبرک از مو یا باقیماندۀ آب وی را نیز یکی از مصادیق آن معرفی میکند و بین رسول خدا$ و غیر ایشان فرقی نگذاشته است.
عینی عبارتی نیز دارد که میتوان دریافت که از عبارت بخاری مشروعیت تبرک را استنباط کرده است؛ چراکه گفته است روایت میرساند که آب وضوی رسول خدا$ هم طاهر است و هم مطهر، بلکه آب دهان ایشان از مشک هم پاکیزهتر است.
بنا بر آنچه گفته شد، تبرکجویی غلو محسوب نمیشود؛ چراکه صحابه از رسول خدا$ تبرک میجستند و این عملشان نیز نه با قرآن کریم، نه با سنت پیامبر$ و نه با فعل صحابی دیگر در تعارض نبوده است.