چکیده:
امنیت و شیوه دستیابی به آن یکی از مهمترین موضوعاتی است که در سراسر تاریخ جامعه بشری ذهن و عملکرد بشر را به خود مشغول داشته است. پیچیدگی تهدیدات و تسری آن به تمام لایههای اجتماعی و اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی کشورهای جهان در قرن بیست و یکم آنها را به سمت سازوکارهای مختلفی برای تأمین امنیت ملی سوق داده است. یکی از مهمترین عواملی مؤثر در این روند، تحول ساختاری ارتشها به منظور رفع ناکارآمدیهای ارتشهای نظام وظیفهای میباشد. بنابراین همگام شدن نظام دفاعی و نظامی جمهوری اسلامی ایران با الگوهای غالب در نظام بینالملل و تدوین سناریوهای ارتش حرفهای در ج.ا.ا به عنوان محور پژوهش، دغدغه اصلی محقق میباشد. برای تبیین علمی موضوع این سؤال کلی مطرح میشود که تحول نظام دفاعی و نظامی جمهوری اسلامی ایران از ارتش وظیفهای به ارتش حرفهای چگونه امکانپذیر است و سناریوهای ممکن برای تحول از ارتش وظیفهای به ارتش حرفهای کدامند. برای پاسخ به این سؤالات روش پژوهش ترکیبی مبنای این مطالعه قرار گرفت، که در آن از رویکرهای اکتشافی برای تدوین نظریهها و گونهشناسی پژوهشها استفاده میشود. گردآوری اطلاعات با روش کتابخانهای و روش میدانی بوده و از منابع موجود در کتابخانهها، اطلاعات آماری رسمی و معتبر بینالمللی و کاوش در سایتهای اینترنتی اطلاعات مورد نیاز گردآوری شده است. جامعه مورد مطالعه، پژوهشگران و متخصصین حوزههای دفاعی- نظامی میباشد. این پژوهش با هدف تبیین مکانیزم گذار از ارتش وظیفهای به ارتش حرفهای تدوین شده است و مهمترین نتیجه تبیین چهار سناریو در بازه زمانی1400 تا 1420 در ارتباط با فرآیند اجرایی ارتش وظیفهای به ارتش حرفهای است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اراده سیاسی حکومت و به تبع آن نگاه برخی از نهادی نظامی جمهوری اسلامی ایران از جمله، ستاد کل نیروهای و سپاه پاسداران به ارتش (نیروهای مسلح) حرفهای و سربازی داوطلبانه، طرح موضوع و پژوهش در این حوزه کار بسیار پرچالش و پرزحمتی است، اما با نگاه به رویکرد کلی جامعه و جوانان و همچنین کارایی سربازان وطیفه و نیروهای مسلح متکی بر آن، شرایط محیط درونی و بیرونی و همچنین تحولات گستردهای که در محیط منطقهای ایران در زمینه تحول از ارتشهای وظیفهای به ارتشهای حرفهای شاهد هستیم.
بلکه این باور حاکم است که حرفهای شدن ارتش و نظام تحول دفاعی صرفا با تکیه بر تغییر در نوع تأمین نیروی انسانی، نوآوری در ساختار سازمانی و تاکتیکهای رزمی ممکن نمیباشد، بلکه ارتشها علاوه بر تغییرات اساسی در موارد اشاره شده بالا، الزاما باید تغییر و تحولات وسیعی در ابزارهای جنگی و فناوری نظامی داشته باشند.
بدیهی است، رویکردی از نوآوری که تحول از نظام وظیفه به ارتش حرفهای را سبب میشود، دیدگاهی است که خلاقیت و نوآوری را امری جامعهشناختی منوط به فراهم آمدن شرایط محیطی و زمینه مناسب برای بروز استعدادها میداند بر این اساس در این پژوهش نوآوری در حوزه دفاعی و نظامی، نوآوری از پائین به بالا میباشد.
بنابراین محور دیگری تحت عنوان امکان سنجی اقتصادی تحول از ارتش وطیفه به ارتش حرفهای نیز در کنار سایر راهبردها مورد توجه قرار میگیرد که در فرآیند تدوین سناریوهای تحول از ارتش وظیفهای به ارتش حرفهای نقش بسیار مهمی دارد.
US Military Innovation since the Cold War, press Rutledge.