چکیده:
زمینه و هدف: تجربیات یک دهه گذشته مدیریت بحران در کشورهای توسعه یافته نشان می دهند که رسانه های جدید، به خصوص در برقراری ارتباطات زمان بحران، بین عوامل مدیریتی درگیر در یک واقعه نقش موثری داشته اند. رسانه های جدید که رسانه های شهروندی نامیده می شوند با توسعه اینترنت و کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات به وجود آمده اند و در حال تغییر روش های سنتی اطلاع رسانی و کمک به مشارکت پذیری و تاثیرگذاری بیشتر مردم به امور زندگی و از جمله در مدیریت بحران می باشند. مسئله اصلی این مقاله، یافتن راهکارهای عملی و ارایه توصیه های لازم، بر اساس تجربیات جهانی و توانمندی های بومی، در استفاده بیشتر از فناوری و رسانه های جدید در مدیریت و ارتباطات زمان بحران در ایران است.
روش: روش این مطالعه، بررسی مطالعات انجام شده در بحران های بزرگ اتفاق افتاده در سراسر جهان و به خصوص در کشور آمریکا است. یافته ها: بررسی ها نشان می دهند که استفاده از فناوری اطلاعات و کاربردهای آن و به خصوص جایگاه رسانه های جدید محور اصلی موفقیت در مدیریت بحران بوده است. بررسی بحران های اخیر ایران مانند زلزله آذربایجان نشان می دهد که مهم ترین چالش در این زلزله، نبود ارتباطات هماهنگ بین مسئولین در مدیریت زمان بحران بوده است که توقعات متفاوتی در میان آسیب دیدگان به وجود آورده است. عدم هماهنگی بین مسئولین و چندصدایی در مدیریت بحران زلزله آذربایجان به علت عدم استفاده مناسب از فناوری های جدید در ارتباطات زمان بحران بوده است. نتیجه گیری: رسانه های جدید در زمینه اطلاع رسانی به موقع در پیشگیری پیامدهای بحران، ایجاد آمادگی، واکنش به بحران و بازسازی پس از بحران می توانند نقش موثری داشته باشند. به همین دلیل جایگاه رسانه های جدید در ارتباطات زمان بحران در موضوع انتشار اطلاعات دقیق و به موقع به مردم آسیب دیده، مسئولان ارشد کشور و مدیران مرتبط، رهبران گروه های اجتماعی غیردولتی و رسانه های سنتی جایگاه ویژه ای پیدا کرده است.