چکیده:
درک صحیح از تحولات سیاسی- اجتماعی ایران از جمله نیازهای مبرم نسل کنونی است، این مقصد زمانی که با پیوندهای دینی آحاد جامعه همافق شود ضرورتی دوچندان مییابد. از آنجا که در دوران شکوهمند انقلاب اسلامی، روحانیت ایران به عنوان یکی از اقشار متخصص و معمار جامعه در زمینههای دینی، علمی، سیاسی و اجتماعی قلمداد میشوند، بیشک جریانهای فکری درون این سازمان که در سرنوشت نظام سیاسی اجتماعی نقشآفرین بوده، موجب شناخت صحیحتری نسبت به مسائل مختلف جامعه و نوع مواجهه با رخدادهای علمی، سیاسی و اجتماعی خواهد شد. اگرچه شناخت دقیق و روایت واقعبینانه از این جریانهای فکری بهطور دقیق و کامل میسر نیست؛ زیرا این جریانها دارای اصول مکتوبی نیستند که بتوان به توصیف کامل آنها پرداخت، بلکه فرایندی هستند که در برابر تحولات و رویدادهای گوناگون عکسالعمل نشان دادهاند. البته، با قدری تسامح میتوان جریانهای فکری روحانیت کنونی در حوزههای علمیۀ ایران را از زاویههای مختلفی گونهشناسی کرد. این مقاله جریانهای مزبور را از پنج منظر مورد بررسی قرار داده است که هر یک از منظرها خود دارای تکثرهای گوناگونیاند. لازم به ذکر است به جهت روشن نبودن دقیق تمامی زوایای جریانهای برشمرده شده در مقاله، و همچنین جهت رعایت اختصار، از ذکر نام افراد فعال در هر یک از جریانها خودداری شده و تنها به توصیف اصول فکری و رویکردهای اساسی آنها بسنده شده است.
A correct understanding of Irans political-social developments is among the urgent needs of the present generation, and its connection with religious associations of the society makes it doubly required. Since the clergy during the glorious Islamic Revolution were deemed as one of the specialized classes of the society in religious, scientific, political and social respects, the internal movements within this organizationwhich play a role in the fate of the social-political system of Irangives us a more correct understanding of various issues of the society and the sort of encounter with scientific, political and social events. It is not fully possible to know these intellectual movements accurately and tell their stories realistically, since there are no written sources about them to be described with; rather they are processes in reaction to a variety of developments and events. Of course, with some leniency, we can classify the intellectual movements of the clergy in the Islamic Seminaries of Iran from different viewpoints. This paper will examine these movements from five viewpoints; each with their own pluralities. It needs to be mentioned that because of the ambiguity of these viewpoints and for the sake of brevity, I have avoid mentioning names of people who were active in these movements, and I have restricted myself to the description of their intellectual principles and fundamental approaches.
خلاصه ماشینی:
"/>اند و برخی دیگر به خیزشها و حرکتهای مذهبی و سیاسیای که از میان آنها، پدیدۀ انقلاب اسلامی رشد یافت پرداختهاند و مقطع خاص سیسالهای را مورد تحلیل قرار میدهند<FootNote No="5" Text=" مانند اثر جعفریان، رسول، (1382) جریانها و سازمانهای مذهبی سیاسی ایران، چاپ چهارم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
منظر اول: روحانیت و معرفت دینی و مذهبی نخستین منظر شامل تکثرهایی است که پیشینه و تباری در گذشتۀ حوزههای علمیه دارند و اکنون نیز به عنوان نقاط مناقشهخیز، حوزویان را از درون دچار تکثر میکند، این تکثرها از چند جهت قابل بحث است، اما در اینجا تنها به دو جنبۀ مهم آن اشاره میشود؛ یکی سنخبندی روحانیت به لحاظ نوع روششناسی معرفت دینی و منطق فهم دین و دیگری در نوع تعامل آنان با اهل سنت.
نتیجهگیری روحانیت حوزههای علمیه در دورۀ پس از انقلاب اسلامی را میتوان از منظرهای مختلفی سنخبندی کرد که پنج منظر مهم آن در این مقاله آورده شده است: نخستین منظر در ارتباط با تکثرهایی است که ریشه در رخدادهای علمی و اندیشههای اجتماعی گذشتۀ حوزههای علمیه دارند همچون رویکرد روحانیت به چگونگی کشف معرفت دینی و نوع تعامل تقریبگرایانه یا تقلیلگرایانه با اهل سنت؛ دومین سنخبندی به رویارویی آنان با مدرنیته و مسائل دنیای جدید مرتبط است؛ منظر سوم دربارۀ توجه یا عدم توجه روحانیون به امر سیاسی است؛ چهارم، تکثرهایی که از نوع ارتباط آنان با جمهوری اسلامی سرچشمه میگیرند و بالاخره پنجمین گونه تکثرها برآمده از مسائل صنفی روحانیت و حوزههای علمیه است.