چکیده:
ضرورت حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از تخریب و آلودهسازی آن، به عنوان یک اولویت مهم مورد پذیرش همه دولتها و بلکه همه افراد بشر میباشد. امکان دادخواهی و طرح دعوا نسبت به اقدامات زیانبار برای محیط زیست از جمله ضمانت اجراهای مؤثر است که باید بیش از پیش مورد توجه دولتها و سازوکارهای نظارتی منطقهای و بینالمللی قرار گیرد و در صورتی که امکان طرح دعوا با استناد به منفعت عمومی در محاکم داخلی یا مراجع ذیصلاح منطقهای از جمله دیوان اروپایی حقوق بشر، دیوان امریکایی حقوق بشر و دیوان افریقایی حقوق بشر و خلقها فراهم باشد، به نظر میرسد گام مؤثری برای حمایت از محیط زیست و احترام به حقوق بنیادین بشر برداشته خواهد شد. در این مقاله رویه دادگاههای منطقهای حقوق بشر و دادگاههای داخلی برخی کشورها در رابطه با امکان طرح دعوای منفعت عمومی مورد بررسی قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
امکان دادخواهی و طرح دعوا نسبت بـه اقـدامات زیـان بـار برای محیط زیست از جمله ضمانت اجراهای مؤثر است که باید بیش از پـیش مورد توجه دولتها و سازوکارهای نظارتی منطقه ای و بین المللی قرار گیرد و در صورتی که امکان طرح دعوا با استناد به منفعت عمومی در محـاکم داخلـی یـا مراجع ذیصلاح منطقه ای از جمله دیوان اروپایی حقوق بشر، دیـوان امریکـایی حقوق بشر و دیوان افریقایی حقوق بشر و خلقها فراهم باشد، به نظر مـی رسـد گام مؤثری برای حمایت از محیط زیـست و احتـرام بـه حقـوق بنیـادین بـشر برداشته خواهد شد.
در این مقاله ، قلمرو «دعوای منفعت عمومی » نزد نهادهـای منطقـه ای حقـوق بـشری و دادگاههای ملی برخی کشورها به عنوان ابزاری جهت حمایت بیشتر از محیط زیست مورد بررسی قرار میگیرد، اگر چه رسیدگی در این مراجـع خـصوصا نهادهـای منطقـه ای دارای شرایطی است ، که از جمله آن احراز موارد نقـض حقـوق بـشر، وجـود قربـانی نقـض یـا نقضهای مزبور و برخورداری از جایگاه حقوقی طرح شکایت قابل اشاره میباشد.
٢٣ با این حال لازم به ذکر است کـه مفهـوم «قربـانی» در مواردی شامل قربانیان بالقوه نیز میگردد، چنانچه کمیسیون اروپایی حقوق بشر حق افرادی را که بتوانند نشان دهند در معرض خطر جدی و فـوری نقـض حقـی قـرار دارنـد، بـرای برخورداری از جایگاه حقوقی طرح دعوا نزد دیوان به رسمیت شناخته اسـت .
Schall, Christian, “Public Interest Litigation Concerning Environmental Matters before Human Rights Courts: A Promising Future Concept?”, Journal of Environmental Law, Vol. 20, No. 3, 2008.