چکیده:
نظام متن باز رویکردی استبرای حمایت از توسعه و گسترش آزاد نرمافزارها که در پایان دهه 1990 در واکنش به ایجاد انحصار در زمینه تولید نرمافزار در تقابل با نظام مالکیت فکری مطرح شد. انتقال آزاد کدمبدأ همراه با نرمافزار و امکان توزیع، اصلاح و بازتوزیع آزادانه نسخه اصلاح شده از اصول اساسی این رویکرد است. اصول دهگانه حاکم بر نظام متن باز در تقابل با اصول و قواعد حاکم بر نظام حقوق مالکیت فکری قرار دارد. لیسانسهای دانشگاهی، متقابل و استاندارد از پُرکاربردترین لیسانسهای متن بازند. امکان بهرهبرداری تجاری از نرمافزار در قالب لیسانسهای متن باز در اصول رویکرد متن باز پیشبینی شده است. مزایای نظام متن باز در زمینه حمایت از نرمافزارها، اصلاح نظام حقوق مالکیت فکری تحت تأثیر اصول متن باز را ضروری می سازد.
خلاصه ماشینی:
تــا پیش از دهــۀ ١٩٩٠ نرم افزارها در قالب حقوق مالکیت فکری حمایت می شــدند، اما با ســرعت گرفتن رشد نرم افزارها در بســتر اینترنت در پایان این دهه نظام متن باز به عنوان یک مدل حمایتی ازنرم افزارها بر اســاس ضرورت مقابله بــا ایجاد انحصار در صنعت تولید نرم افزاردر جهت توسعه و تکامل نرم افزارها، شکل گرفت .
البته خلاف تصور ابتدایی که از این نوع نرم افزارها وجود دارد، نرم افزارهای متن باز قابلیت اســتفادة تجاری دارند و این امر نیز به صراحت در اصول این نظام مورد تأکید قرار گرفته است .
بر مبنای صرف دسترسی آزاد به کد مبدأ، نرم افزار را در ردیف نرم افزارهای متن باز قرار نمی داد و اصول مذکور برای نیل به این 1.
این اصول که در ١٠ مورد احصاء شدند، به ســرعت در سراسر دنیا مورد اتخاذ برنامه نویسان قرار گرفتند و امروزه رعایت آنها برای تولید نرم افزار متن باز یک امر تخلف ناپذیر است .
٣ این در حالی اســت که توزیع کد مبدأ (دانش اولیۀ ساخت نرم افزار) به همراه نرم افزار و عدم امکان محدودکردن آن یکی از اصول اساســی لیســانس نرم افزارهای متن باز است .
١. ”Producers of Open Source community“: جامعۀ تولیدکنندگان اشــخاصی هســتند که برای اولین بار نرم افزار را با اصول متن باز تولید می نمایند.
این مزایــا اصلاح نظام حقوق مالکیت فکری به عنوان نظــام حمایتی اتخاذی برای حمایت از نرم افزارها تحت تأثیر اصول نظام متن باز را ضروری می ســازد.