چکیده:
فضای صدور روایات از مهمترین عوامل موثر در فهم سخنان معصومان علیهم السّلام به شمار میرود. این پژوهش سعی نموده است مبنای شیخ شوشتری را در استفاده از فضای صدور برای فهم حدیث در کارکردهای حدیثی وی شناسایی و معرفی کند. این تحقیق بر پایه روش توصیفی و تحلیلی و با گردآوری اطلاعات، مشاهده و فیشبرداری و با در نظر گرفتن شواهد گوناگون، برخی از آثار حدیثی و رجالی شیخ شوشتری را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است. در نهایت معلوم شد که نگاه وی به یک سخن، نگاه ارگانیک بوده و آن را بهمثابه یک دستگاه در کنار دیگر سخنان و قرائن آن دیده و با رویکردی زبانشناسانه و استفاده گسترده از منابع اهل سنت، از فضای صدور در روند نقد حدیث، بهره فراوانی جسته است؛ بهطوری که بدین سبب شهرت یافته است.
خلاصه ماشینی:
(همان، ص330) اگرچه شیخ شوشتری با استشهاد به آیۀ مورد نظر، سخن منتسب به امام صادق علیه السلام را مخالف آن دانسته و ممکن است این مورد مرتبط با بحث مخالفت با قرآن به نظر برسد، چون به باور شیعه(کلینی، 1365ش، ج1، ص200، 203، 204 و 249) امامان از اهل بیت پیامبر اکرم(، معصوم و ترجمان فرمان خدایند، سخن آنان کلام خداست و نمیتواند برخلاف قرآن باشد؛ در نتیجه، این ویژگی امامان معصوم علیهمالسلام و نقد روایت مورد نظر در شمار ویژگی گویندۀ سخن و فضای صدور کلام در نظر گرفته شده است.
»(شوشتری، 1364ش، ج4، ص418) شیخ شوشتری به ویژگی مخاطبان کلام امامان معصوم علیهمالسلام و رویکرد مذهبی آنان توجه کرده و گفته است علت ذکر نشدن مسجد کوفه و بصره در این روایت و در خبر پیشینِ داود بن سرحان۴ و علت ذکر نشدن مسجد بصره در خبر پیشینِ احمد بن عمران حلبی،۵ اعتقاد نداشتن اهل سنت به امام علی علیه السلام بوده است.
(شوشتری، 1376ش، ج7، ص232ـ235) شیخ شوشتری به سبب صدور سخنان امام علی علیه السلام در خطبۀ مورد نظر توجه کرده و گفته است تطبیق «ائمة الضلالة» بر معاویه و بنیامیه پس از او از سوی ابن ابیالحدید درست نیست؛ زیرا امام علیه السلام در این خطبه از آینده خبر نداده است، بلکه چون از آن حضرت دربارۀ اختلافی که در گذشته واقع شده بود سؤال کردند، امام علیه السلام نیز در مقام پاسخ، این خطبه را ایراد فرموده است.