چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت مولفه های هویت ملی در کتاب های درسی پایه دوازدهم متوسطه نظری انجام شده است. این پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش، شامل همه ی کتاب های درسی پایه دوازدهم است که در سال1397 چاپ شده است. شش عنوان کتاب تحلیل فرهنگی، دین و زندگی، هویت اجتماعی، فارسی 3، نگارش 3 و تاریخ 3 به صورت هدفمند در نمونه قرار گرفت. ابزار اندازه گیری، چک لیست (سیاهه وارسی) تحلیل محتوای محقق ساخته بوده است و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان داد که در کتاب های درسی پایه دوازدهم، به برخی از ابعاد و مولفه های هویت ملی توجه کافی نشده است. فراوانی مولفه های هویت ملی در کتاب های درسی پایه دوازدهم رشته علوم انسانی به طور معناداری بالاتر از کتاب های درسی رشته های تجربی و ریاضی بوده است.
خلاصه ماشینی:
فیاض و ایمانی (1389) در پژوهشی با عنوان «بررسی نمادهای هویت ملی در کتابهای درسی تاریخ و علوم اجتماعی دوره متوسطه» به این نتیجه دست یافتند که در کتابهای مورد بررسی، توجه قابل قبولی به نمادهای هویت ملی نشده است.
شمشیری و نوشادی (1386) در پژوهشی با عنوان «بررسی میزان برخورداری کتابهای فارسی، تاریخ و تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی از مؤلفههای هویت ملی»، به این نتیجه رسیدند که در کتابهای بررسی شده برخی از ابعاد هویت ملی مورد غفلت واقع شده است.
با توجه به اهمیت این موضوع، در پژوهش حاضر وضعیت مؤلفههای هویت ملی در کتابهای درسی پایه دوازدهم متوسطه نظری بررسی شده است.
یافتههای پژوهش نشان داد که: 1- در کتابهای درسی پایه دوازدهم رشته علوم انسانی، 338 مرتبه به مؤلفههای هویت ملی توجه شده است.
در بین مؤلفههای مورد بحث نیز، مؤلفههای «آثار ادبیات فارسی»، «خط و زبان فارسی» و «میراث فرهنگی» توجه بیشتری شده و به مؤلفههای، «آشنایی با فرهنگ و روش زندگی ایرانی»، «تلقی از نقش و رسالت جهانی ایرانی»، «نگرش مثبت نسبت به شرایط زندگی در ایران»، «احساس رضایت و غرور از ایرانی بودن»، «نمادها و اسطورههای ملی» توجه کمتری شده و به مؤلفه «ترجیح منافع ملی بر منافع محلی» هیچ اشارهای نشده است.
3- از سوی دیگر یافتههای این پژوهش نشان میدهد فراوانی ابعاد و مؤلفههای هویت ملی در کتابهای درسی پایه دوازدهم رشته علوم انسانی بهصورت معناداری از کتابهای درسی رشتههای تجربی و ریاضی بیشتر است.