چکیده:
این مقاله به بررسی شرایط اقتصادی نشر کتاب در ایران می پردازد. کتاب به عنوان یکی از کالاهای مهم فرهنگی در مقایسه با دیگر صنایع فرهنگی ظرفیت نسبتا مناسبی را در در ایجاد درآمد و اشتغال در اختیار دارد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از رویکرد زنجیره ارزش، شرایط اقتصادی حوزه نشر کتاب تبیین شده است و سپس با استفاده از روش داده بنیاد و بهره گیری از شاخص های آمار اقتصادی چالش های این حوزه شناسایی شده اند. بر اساس مطالعات و بررسی های صورت گرفته در این پژوهش، مخارج واقعی خانوار بر روی کتاب از سال 1392 روند کاهشی پیدا کرده است. مواردی چون عدم تعادل در سهم اقتصادی بازیگران زنجیره ارزش نشر، عدم پراکندگی مناسب توزیع کنندگان در سطح کشور، عدم تناسب تعداد کتابفروشی ها با تعداد ناشران، ضعف فرهنگ کتابخوانی و نظام تربیتی کنکورمحور و تسلط رسانه های جدید بر زندگی مردم، از چالش های تاثیرگذار محسوب می شوند. در مقابل، سیاستگذاری موثر با استفاده از شاخص های آمار اقتصادی و اقداماتی چون به روز شدن قوانین این حوزه و استفاده از نوآوری هایی مانند چاپ بر اساس تقاضا، فروش آنلاین و کتاب صوتی در اشکال مختلف، می توانند یاری رسان مقابله با چالش های ذکر شده باشند.
This article examines the economic conditions of publishing books in Iran. The book as one of the most important cultural goods in comparison with other cultural industries has a fairly good capacity to generate income and employment. In this research, firstly, using the value chain approach, the economic conditions of the book publishing are explained. Then, using the grounded method and utilizing economic indicators, the challenges of this area have been identified. According to studies and surveys conducted in this study, real household expenditures on books have been decreasing since 2013. Examples include imbalances in the share of publishing chain actors, the inadequate distribution of distributors across the country, the inappropriateness of the number of bookstores with the number of publishers, the weakness of reading culture and the educational system, and the domination of the new media on people's lives are considered to be challenging. In contrast, effective policy-making with the use of economic indicators and actions such as updating the rules in this area and the use of innovations such as printing on demand, online sales, and audiobooks in many ways can help to cope with the challenges.
خلاصه ماشینی:
در ایـن پـژوهش ابتـدا بـا استفاده از رویکرد زنجیره ارزش ، شرایط اقتصادی حـوزه نشـر کتـاب تبیـین شـده است و سپس با استفاده از روش داده بنیـاد و بهـره گیـری از شـاخص هـای آمـار اقتصادی چالش های این حوزه شناسایی شده اند.
انتقال صنعت نشر به شکل الکترونیکی زنجیـره ارزش تولید کتاب را نیز تحت تاثیر قرار داده و سبب ایجاد مدل هـای کسـب و کـار متفـاوت شده است (٢٠١٠ ,PWC).
در حوزه چالش های اقتصادی نشر کتاب ، علیرغم برخی مطالعات انجام شـده تـا بـه حـال ، تئوریهای شاخصی گسترش نیافته است و این موضوع سبب شد کـه بررسـی شـرایط نشر در کشور با استفاده از تئوری داده بنیاد صورت پذیرد.
) متوسط هزینه واقعی خانوار شهری بر روی انواع کتاب داستان ، علمی غیردانشگاهی و سرگرمی منبع : نتایج پژوهش (برگرفته از مرکز آمار، طرح آمارگیری هزینه درآمد خانوار شهری و بانک مرکزی ) از میان مسائل استخراج شده ، ضعف فرهنگ کتابخوانی ، نظام تربیتـی کنکورمحـور و تسلط رسانه های جدید بر زندگی افراد، عواملی هستند کـه بـه نظـر مـی آیـد بیشـترین تاثیرات را بر تقاضای نشر در کشور ایران داشته است .
لذا برای بهره گیری از ظرفیت صنعت نشر کتاب بـه عنـوان کالای داخلی در افزایش درآمد و اشتغال ، نیازمند سیاستگذاری هـایی هسـتیم کـه خـود مستلزم استقرار نظام آمار اقتصادی این صـنعت اسـت .
در مورد دخالت دولت در زنجیره ارزش کتاب ، اختصاص یارانه به ابتدای زنجیره در سال های قبل فاصله زیادی از بهینگی داشته و سبب ایجاد انگیزه هـای غیرواقعـی در میان ناشران ، توزیع رانت و عدم تعادل در این قسمت شده است .