چکیده:
نقش دما و اهمیت دگرگونی آن باعث شده است که طی چند دهه اخیر توجه جدی به این پدیده آبوهوایی شود. روند رو به رشد دما در برخی از مناطق ایران و پیامدهای احتمالی آن منجر به نگرانی جدی برای پژوهشگران و برنامهریزان شده است.هدف از این پژوهش دگرگونی مکانی روند دمای ایران طی چهار دهه اخیر می باشد. برای ارزیابی این روند از پایگاه داده مرکز پیشبینی میانمدت هواسپهر اروپایی (ECMWF) نسخه ERA Interim طی دوره زمانی 1979 - 2015 میلادی با تفکیک مکانی 125/0×125/0 درجه قوسی برای هر ماه با 9966 یاخته استفاده شد. و جهت آشکارسازی روند دما از دو روش ناپارامتریک Mann–Kendall و Sen’s Slope بهره گرفته شد. نتایج نشان داد ، چهار ماه فوریه، مارس، می و اکتبر روند دمایی یک جهته (افزایشی) را تجربه کردهاند. بیشینه متوسط آهنگ روند افزایشی کشور مربوط به فصل زمستان و کمینه آن متعلق به فصل پاییز بوده است. در تمامی ماههای سال مناطقی از کشور که بین مدار 30 تا 35 درجه شمالی قرار داشتهاند بیشینه روند معنادار افزایشی را تجربه کردهاند. قلمرو مناطق سرد و معتدل کشور بیش از سایر مناطق دستخوش افزایش روند دما بودهاند. همچنین روند منفی جنوب شرق و جنوب (سواحل بوشهر) ایران ناشی از چهار دلیل: 1- دگرگونی خرد آبوهواشناسی محل؛ 2- افزایش هواویزهای هواسپهری؛ 3- بخارآب قابل بارش و 4- ابرها و دامنه دگرگونی دما، هستند. بیشینه متوسط شیب دمایی کشور با 11/0 درجه سانتی گراد مربوط به ماه فوریه و کمینه آن نیز به با 002/0 درجه سانتیگراد در ماه نوامبر اتفاق افتاده است. بهطورکلی زمستانهای ایران در حال گرمتر شدن است و این امر یک خطر جدی برای کانونهای برفگیر کشور تلقی خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
پایش روند دمای ماهیانه ایران مبتنی بر برونداد پایگاه داده مرکز پیش بینی میان مدت هواسپهر اروپایی (ECMWF) نسخه ERA Interim محمود احمدی - عباسعلی داداشی رودباری چکیده نقش دما و اهمیت دگرگونی آن باعث شده است که طی چند دهه اخیر توجه جدی به این پدیده آب وهوایی شود.
روند و تغییرپذیری دما در ایران در دوره ٢٠١٠-١٩٦٠ پس از تعدیل ناهمگنی های غیرطبیعی موجود در داده ها نیز پژوهشی است که رحیم زاده و نساجی زواره (١٣٩٣) بدان پرداخته اند؛ آنان داده های ٣٣ ایستگاه همدیدی کشور که طی دوره ٢٠١٠-١٩٦٠ دارای داده بودند را انتخاب و مورد ارزیابی قراردادند و به این نتیجه رسیدند که ایران با دارا بودن مناطق آب وهوایی متفاوت ، ضمن افت وخیزهای نسبی یکنواخت ، شاهد روند افزایشی میانگین دماهای کمینه و بیشینه سالانه به ترتیب با نرخ هایی حدود ٠/٤-٠/٥ و ٠/٢-٠/٣ درجه سلسیوس بر دهه بوده است .
11 Zheng & Basher 12 Bukovsky 13 The North American Regional Climate Change Assessment Program (NARCCAP( 14 Feidas 60 ارزیابی پیشینه پژوهش نشان می دهد که در مطالعات مربوط به ارزیابی روند دما در کشور بیش ازحد به داده های ایستگاهی اکتفا شده است ، این ایستگاه ها ازیک طرف به رقم اینکه تفکیک مکانی نامناسبی دارند از سوی دیگر مناطق مختلف ارتفاعی کشور را نیز پوشش نمی دهند لذا نمی توانند تعریف درستی از روند دگرگونی دمایی کشور ارائه دهند.