چکیده:
این مقاله نتیجه بررسی واژههای موجود در یادهاشتهای فروغی یکی از
مشهورترین و رجال تاریحی حاضر ایران است که مربوط بهسالهای است که
پس از جنگ جهانی اول همراه با به پاریس اعزام شده و عمدتا در سال ۱۳۳۷ش
(۱۹۱۸م) تحریر کرده است. این یادداشتهای از کتاب دوم یادداشتها و خاطرات فروغی
با عنوان بادداشتهای روزانة محمّدعلی فروغی از سفر کنفرانس صلح پاریس دسامبر
۸ وت ۱۹۲۰ استخراج شده و در یازده مقوله در جدولهایی تنظیم شده است. در
این جدولها میزان تحول واژگانی زبان فارسی و نیز سمتوسوی آن تحول در یکصد سال
اخیر تاحدودی نشان داده شده است. این یازده مقوله عبارتند از:
۱) واژههای فرنگی بدون معادل فارسی که به خط فارسی یا به خط لاتینی نوشته
شده, اما امروز معادل فارسی آنها بهکار میرود؛
اسطلاحات فارسی مترجمی که اصل فرنگی آنها پیشبینیپذیر پا آشکار پا در
متن مصرح است
3) واژههای فرنگی که امروز معادل فرنگی دیگری بهجای آنها بهکار میرود؛
۴) واژههای فرنگی که امروز هم به همان صورت بهکار میرود و معادلی فارسی برای
آنها رایج نشده است؛
۵) واژههایی فارسی یا عربی یا فرنگی که امروز واژههای فارسی یا عربی یا فرنگی
دیگری بهجای آنها به کار میرود؛
ع( واژههایی که در برآبر اصطلاحات فرنگی ساخته شده است و آمروز نیز همانها به
کار میرود؛
۷ واژههایی فرنگی یا فارسی که امروزه صورت املایی یا تلفظ دیگری دارند؛
۸) فعلها یا عبارتهای فعلی که امروز یا دیگر به کار نمیروند یا به نحوی از انحا
دستخوش دگرگونی شدهاند؛
٩) واژههایی که یا دیگر به کار نمیروند یا تصریف یا کاربردشان تغییر کرده است؛
10) فهرستی از اعلام موجود در کتاب و صورت فارسی یا امروزی آنها 11)القاب و عناوین