چکیده:
بیتردید در اسلام، «رضاع» از جملهی محرّمات نکاح است. فقیهان از شرایط تحقّق رضاع و آثار مترتّب بر آن به تفصیل سخن گفتهاند. مبنای این حرم ت، حکم شارع است که ظاهراً بر عرف جامعهی زمان نزول حکم، صحّه گذاشته و آنرا پذیرفته است: وقتی که طفلی برابر قواعد شرع، از شیر زنی غیر از مادر خود مینوشد، «رضاع» محقّق شده و در نتیجه، نکاح میان شیرخوار و کسانی که در شرع مشخصاند حرام است. اما تلاش این نوشته در پی کشف راهی است تا ملاک نشر حرمت به واسطهی «رضاع» را به «پیوند» تسرّی داده و ثابت کند که چنانچه از فرزند زنی (به عنوان دهندهی عضو)، یک یا چند عضو به مرد دیگری (به عنوان گیرندهی عضو)، پیوند زده شود در اثر این پیوند، همان حکم حرمت به واسطهی «رضاع» محقّق شده و در نتیجه، نکاح میان گیرندهی عضو با مادر یا خواهرِ دهندهی عضو خالی از اشکال نخواهد بود.
خلاصه ماشینی:
اکنون بار دیگر به این دو مورد توجه کنیم : ١- دخترکی که در کودکی وارد خانه ناپدری میشود و زنی شوهردار که پس از ازدواج مادرش با مردی، ناپدری خود را میبیند؛ این هر دو «ربیبه » اند و در حکم دختر مرد هستند و ازدواج میان آنان و ناپدری ممنوع است ، با آن که دومی در حجر ناپدری رشد نکرده و تربیت یافته او نیست و ظاهرا مشمول حکم آیه نمیشود؛ ٢- موردی که زنی «مقداری محدود و مدتی محدود» به طفلی شیر داده و طفل پس از تحقق رضاع از دامان مرضعه جدا شده و از آن رضاع و مرضعه ، فقط یادی مستند در اذهان مانده است و طفلی که دو سال تمام همه هستی خود را از مادر گرفته و سال هایی دراز در دامان او زیسته و اکنون عضوی یا اعضایی از او به پیکر مردی دیگر پیوند خورده است آیا میتوان هم آغوشی چنین زنی را با «بدن عضو گیرنده »، پذیرفت ؟ آیا نباید از قدر متیقن هایی که قدما ترسیم و متأخرین پذیرفته اند اندکی فاصله گرفت و «ملاک حکم » را - هم در ربیبه و هم در رضاع - یافت ؟ ٣- آیا میتوان این ملاک را به موضوع بحث تسری داد؟ اگر بپذیریم ملاک نشر حرمت در رضاع همان است که گفته شد آیا میتوان آن ملاک را به موضوع بحث تسری داد: وقتی عضوی یا اعضایی از بدنی که همه هستی خود را از زنی به نام مادر گرفته ، به بدن لطفا بفرمایید مادر این فرزند کیست و آیا برادر همسرم و همچنین پدر ایشان به این بچه محرم هستند؟ در صورتی که محرم نباشند، اگر همسر برادر همسرم از شیری که پس از زایمان در سینه وی وجود دارد به این کودک با شرایطی که در رساله آمده شیر بدهد، آیا این دختر به آنها محرم میشود؟ جواب : پدر این فرزند صاحب اسپرم میباشد اما در خصوص مادر وی در نزد فقها اختلاف وجود دارد؛ برخی مادر او را صاحب تخمک میدانند که در این صورت ، برادر همسر شما دایی کودک و پدر همسر شما پدربزرگ وی خواهد بود و به وی محرم هستند.