چکیده:
از آنجا که مهمترین ویژگی داستانهای شفیعی و سعید هاشمی، طنزپردازی است و نظریه طنز ایوان فوناژی از قابلیت بالایی برای بررسی طنز در آثار ادبی، برخوردار است، لذا در این مقاله چند اثر از این دو نویسنده بر مبنای نظریه فوناژی بررسی میشود. فوناژی آراء متنوعی در باب طنز در گروه سنی کودک و نوجوان دارد که میتوان آنها را در سیزده مؤلّفه جمع کرد. ابعاد سیزدهگانه طنز در نظریه فوناژی از این قرار هستند: صنعت جناس، دومعنایی، انحراف از هنجار، چندمعنایی، همنویسی، همآوایی، ابهامهای نحوی، ابهام در روساخت جمله، ابهام در ژرف ساخت، اختلاط و ابهام ژرف ساخت و روساخت، تضاد معنا میان روساخت و ژرف ساخت، تأکید آوایی، مکث آوایی، تحریف آوایی(ادغام و قلب). نتایج نشان میدهد شفیعی مهارت عجیبی در آفرینش انحراف از معیار از طریق انواع مصادیق آن دارد. همچنین هاشمی تضاد میان روساخت و ژرف ساخت را بسیار بهتر پرورانده و به کار برده است.
خلاصه ماشینی:
تحليل مباني طنزپردازي در داستان هاي شهرام شفيعي و سعيد هاشمي بر مبناي نظريه طنز ايوان فوناژي * تاريخ دريافت : ٩٦/١٠/٨ مهدخت پورخالقي چترودي تاريخ پذيرش : ٩٧/١/١٠ عليرضا سزاوار ** *** مريم جلالي **** اعظم استاجي چکيده از آنجا که مهم ترين ويژگي داستان هاي شفيعي و سعيد هاشـمي، طنزپـردازي اسـت و نظريه طنز ايوان فوناژي از قابليت بالايي براي بررسي طنز در آثار ادبي، برخوردار است ، لذا در اين مقاله چند اثر از اين دو نويسنده بر مبناي نظريه فونـاژي بررسـي مـيشـود.
«بابا گفت تنها هستين ؟ دختر گفت : بله البته با يه سوسک گنده کـه تـوي آسانسور بود به اين طبقه رسيدم »(شفيعي، ١٣٨٤: ١٢) به زعم فوناژي «ابهام در روساخت جمله » زماني ايجـاد مـيشـود کـه «نويسـنده ، در جمله يا متن ، از واژگان يا عباراتي در انتهاي جمله استفاده کند که مورد انتظار مخاطـب نيست و انسجامي با محور هم نشيني جمله ندارد اما همين عدم انسجام و بيربطي، باعث تبسم مخاطب و التذاد او ميگردد»(١٠٣ :٢٠٠١ ,fonagy).
در مثـال هـاي زيـر، قسمت هايي که با خط مشخص شده اند، داراي ابهام در روساخت هستند: «ميگويند هر کس يک شب به ماه نگاه کند شاعر ميشود ما يـک بـار بـه خورشيد نگاه کرديم خل شديم »(شفيعي، ١٣٩٢: ٦٩) «يک مدت توي خيابان ميمانم و از زور سرما سگ بغل ميکنم »(شـفيعي، (64 :1392 اکنون که بحث از روساخت و ژرف ساخت جمله است بايد گفت که يکي از مهم ترين مباحث قابل بررسي در داستان هاي طنز سعيد هاشمي مقوله تضاد ميـان ژرف سـاخت و روساخت است .