چکیده:
در این مقاله، ابتدا به تعریف فکر از منظر علمای قدیم علم منطق، حکمت و عرفان پرداخته شده، آنگاه از لابهلای ابیات مثنوی و فیهمافیه به تعریف اندیشه از دریچة نگاه مولانا اشاره شدهاست. امروزه نظریات زبانشناسی و رابطة زبان و تفکر با مبانی نظریات مولانا در این زمینه تطبیق یافتهاست و موضوعات و موارد مختلف آن طبقهبندی و تشریح شدهاست؛ موضوعاتی از قبیل: تعریف انسان در رابطه با نیروی ناطقه، تفکر در آفریدههای خداوند، بروز اندیشه از راه سخن، تقسیمبندی سخن به برونی و درونی، زبان درونی یا اندیشههای بازداری شده، علل عدم ظهور اندیشه به صورت کامل، همدلی و همزبانی، اولیاءالله و دامنة اندیشههای آنها، زبان اسرار، ظهور اندیشه با ابزارهایی غیر از زبان، راههای بسط اندیشه، بحر و مرزهای اندیشه و... تعریف، و مصداقهای متعددی از شش دفتر مثنوی به همراه دیدگاههای علوم مربوط روز جمعآوری و طبقهبندی شدهاست.
خلاصه ماشینی:
بازشناسی مفهوم «نطق » در مثنوی مولانا با تکیه بر نظریات زبان شناسی معاصر * علیمحمدمؤذنی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران ، تهران ، ایران (تاریخ دریافت : ١٣٩٦/٠٧/١٨؛ تاریخ پذیرش : ١٣٩٧/٠٨/١٥) چکیده در این مقاله ، ابتدا به تعریف فکر از منظر علمای قدیم علم منطق ، حکمت و عرفـان پرداختـه شده ، آنگاه از لابه لای ابیات مثنوی و فیـه مافیـه بـه تعریـف اندیشـه از دریچـۀ نگـاه مولانـا اشـاره شده است .
امروزه نظریات زبان شناسی و رابطۀ زبان و تفکر با مبانی نظریـات مولانـا در ایـن زمینـه تطبیق یافته است و موضوعات و موارد مختلف آن طبقه بندی و تشریح شده اسـت ؛ موضـوعاتی از قبیل : تعریف انسان در رابطه با نیروی ناطقه ، تفکـر در آفریـده هـای خداونـد، بـروز اندیشـه از راه سخن ، تقسیم بندی سخن به برونی و درونی ، زبان درونی یا اندیشه های بازداری شـده ، علـل عـدم ظهور اندیشه به صورت کامل ، همدلی و همزبانی ، اولیاءالله و دامنۀ اندیشه های آن ها، زبان اسرار، ظهور اندیشه با ابزارهایی غیر از زبان ، راه های بسط اندیشه ، بحر و مرزهای اندیشه و...
ممکـن اسـت کسـی از نیـروی تکلـم محروم باشد و قادر به سخن گفتن نباشد، با وجود این ، او نیز در ایـن تعریـف مـیگنجـد، چون در حوزة نفس ناطقه و اندیشه قرار دارد و بیان و سخن ظهور و بروز همان قوة ناطقـه (فکر) است .