چکیده:
در سده چهارم میلادی یک تحول دینی بزرگ به وقوع پیوست و آن آزادی جوامع مسیحی در انجام فرایض دینی به دنبال فرمان مشهور میلان ) 313 میلادی( از سوی کنستانتین امپراتور روم بود. آزادی کیش مسیح و سپس نشر و ترویج آن به عنوان دین رسمی امپراتوری، معادلات سیاسی جهان آن روز را برهم زد. دولت ساسانی از جریان به وجود آمده و تحولات ناشی از آن برکنار نماند. شهریاران ساسانی که با اعمال سیاست دیاسپورا )تبعید( بخش قابل ملاحظهای از مسیحیان را در شهرهای ایران اسکان دادند، ناخواسته به گسترش مسیحیت در ایران کمک کردند. تعامل با اقلیتهای مذهبی خاصه مسیحیان از اهم موضوعات و مسائل فراروی شهریاران ساسانی بود. روند رو به رشد طبقه آنشهریگ )ناشهروندان(، ناهمگونی دینی با جامعه زرتشتی ایران و قدرت گیری روحانیون ساسانی اگر چه دورهای از تعقیب و آزارها را متوجه مسیحیان ساخت، لیکن محدود ساختن مناسبات مسیحیان با جامعه ساسانی و اکتفا نمودن به این مقدار
ضعیف از روابط، خطا خواهد بود. آنان دارای روابط فرهنگی و اجتماعی تاثیرگذاری نیز بودهاند که بیان آن هدف این پژوهش است. این مقاله بر اساس روش پژوهش تاریخی و به شیوه توصیفی - تحلیلی بر آن است تا نقش عوامل فرهنگی و اجتماعی را در روابط میان مسیحیان و شاهنشاهی ساسانی تبیین کند. دستاورد تحقیق نشان میدهد که جدای از فاکتورهای سیاسی، عوامل فرهنگی و اجتماعی نیز در این مناسبات تاثیرگذار بوده اند
خلاصه ماشینی:
م (١٣٨٢)، تاریخ کلیسای قدیم در امپراتوری روم و ایران ، ترجمه علی نخستین ، تهران ، اساطیر - نژاد اکبری، مریم (١٣٨٨)، شاهنشاهی ساسانی، چاپ دوم ، تهران ، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه - نفیسی، سعید(١٣٨٣)، مسیحیت در ایران ، تهران ، اساطیر - ویسهوفر، یوزف (١٣٨٤)، ایران باستان ، ترجمه مرتضی ثاقب فر، چاپ هفتم ، تهران ، ققنوس - وینتر و دیگناس ، انگلبرت و بئاته (١٣٨٧)، روم وایران ، ترجمه کیکاووس جهانداری، چاپ دوم ، تهران ، فرزان روز - هوار، کلمان (١٣٨٦)، ایران وتمدن ایرانی، ترجمه حسن انوشه ، چاپ پنجم ، تهران ، امیرکبیر - یارشاطر، احسان (١٣٨٣)، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی ساسانیان ، جلد ٣ بخش یک ، ترجمه حسن انوشه ، تهران ، امیرکبیر - یعقوبی، احمدبن ابی یعقوب (١٣٦٢)، تاریخ یعقوبی، جلد ١، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، چاپ سوم ، تهران ، علمی و فرهنگی مقالات فارسی - آذری، علاالدین ،(١٣٥٤)، نقش حیره در شاهنشاهی ساسانی، مجله بررسی های تاریخی، سال دهم ، شماره ٥٩ 137 - بابایی توسکی ودیگران ، (١٣٩٧)، نقش مسیحیان در برقراری صلح میان ایران وبیزانس در سال ٦٣٠میلادی، فصلنامه پژوهشهای تاریخی، سال ٥٤، دوره جدید، سال دهم ، شماره اول ، پیاپی ٣٧ - حسین طلائی،پرویز(١٣٩٦)، جغرافیای تاریخی شهرآمد وجایگاه آن در مناسبات ایران وروم در روزگار ساسانیان ، مجله پژوهش های تاریخی ایران واسلام ، شماره ٢١، پائیز وزمستان ١٣٩٦ - خدادادیان ، اردشیر(١٣٧٨)، خوزستان در عهد باستان ، فصلنامه شناخت ، شماره ٢٦ - رضا، عنایت اله (١٣٨١)، سیاست دینی خسرو دوم ، مجله فرهنگ وتاریخ ، شماره ٤٣ - _______ ١٣٤٩،اوضاع اقتصادی واجتماعی ایران در دوره ساسانیان ، مجله بررسی های تاریخی ، شماره ٥، سال پنجم - محمودآبادی و دیگران (١٣٩٠)، نقش و تأثیرگذاری گروه های تبعیدی در عهد ساسانی، فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام وایران ، دانشگاه الزهراء، سال ٢١، دوره جدید، شماره ١٠ پیاپی ٩٣ - وامقی ، ایرج (١٣٤٧)، نقد ونظر؛ کلیسای مسیحی ایران ، مجله فرهنگ ایران زمین ، شماره 15 - ولوی، علی محمد.