چکیده:
هدف پژوهش حاضر طراحی و آزمودن الگویی از برخی پیشایندها و پیامدهای غبطه در محیط کار بود. نمونة این پژوهش شامل 304 نفر از کارکنان شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب ـ منطقة اهواز بود که به روش تصادفی طبقهای انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه از پرسشنامههای غبطه در محیط کار، مبادلة رهبر ـ عضو، خودارزشیابی محوری، رفتار اجتماعیار، تخریب اجتماعی، و گسستگی اخلاقی استفاده شد. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و با استفاده از نرمافزارهای SPSS ویراست 23 و AMOS ویراست 23 انجام گرفت. جهت آزمودن آثار غیرمستقیم در الگوی پیشنهادی از روش بوت استراپ در برنامة ماکرو پریچر و هیز (2008) استفاده شد. یافتهها نشان دادند الگوی پیشنهادی از برازش نسبتاً خوبی با دادهها برخوردار است. همچنین، اثر خودارزشیابی محوری و مبادلة رهبر ـ عضو بر غبطه در محیط کار و غبطه در محیط کار بر رفتار اجتماعیار، تخریب اجتماعی، و گسستگی اخلاقی معنیدار بود. نقش واسطهای گسستگی اخلاقی نیز در رابطة بین غبطه در محیط کار با تخریب اجتماعی تأیید شد.
خلاصه ماشینی:
برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه از پرسشنامه های غبطه در محیط کار، مبادلۀ رهبر ـ عضو، خودارزشـیابی محـوری، رفتـار اجتماع یار، تخریب اجتماعی، و گسستگی اخلاقی استفاده شد.
اما غبطـۀ خیرخواهانـه (یـا رقـابتی) نگریسـتن بـه داشته های دیگران با دیدی نسبتا مثبت است و تمایل برای بهبود خود را در فرد ایجـاد میکند (٢ :٢٠١٤ Lange Crusius ).
ممکن است کارکنانی که غبطۀ مخرب را تجربه میکنند رفتـار اجتمـاع یـار پـایینی در ارتباط با همکاران خویش داشته باشند و به این وسیله سعی کنند با آسـیب زدن بـه همکارشـان تعادل ازدست رفتۀ ناشی از غبطه را بازگردانند (١٣ :٢٠١٣ Tai Tze Suen).
یکی از راه های کم کـردن این حس ناخوشایند ناشی از غبطه و بازگرداندن تعادل به کسی کـه غبطـه مـیخـورد تخریـب اجتماعی ٤ است (٦٦٦ :٢٠٠٧ Mueller Cohen-Charash ).
در ایـن الگـو، مبادلۀ رهبر ـ عضو و خودارزشیابیهای محـوری بـه منزلـۀ پیشـایند و رفتـار اجتمـاع یـار، گسستگی اخلاقی، و تخریب اجتماعی به منزلۀ پیامدهای غبطه در محیط کار در نظر گرفته شده اند.
در مطالعۀ دوم یک الگوی چندسطحی از تیم هـای دانشـجویان نشـان داد کـه وقتـی همانندسازی کمتری با اعضای تیم وجود دارد و هنجارهای تخریب بالاست میـانجیگـری گسستگی اخلاقی نیرومندتر است (٦٤٣ :٢٠١٢ Duffy et al) تایتزسوئن (٢٠١٣) در مطالعۀ خود آثار احساس غبطه را سنجید.
در بخش اول مطالعه اثر غبطه بر روابط بین فردی نشـان داد کـه طـرد شـدن ٣ میـانجی رابطـۀ بـین غبطـه و رفتـار اجتماع یار و تخریب اجتماعی است .
The effect of leader–member exchange on employee envy and organizational citizenship behavior.