چکیده:
امیدواری و خوشبینی نسبت به آینده زندگی، از جمله نشانه های پویایی و نشاط در جامعه و انگاره ای برای پیشرفت اجتماعی است. تحقیق حاضر، حاصل پیمایشی است که با هدف شناسایی میزان امید به آینده در بین دانشجویان و بررسی عوامل اجتماعی موثر بر آن انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل ۱۷۵۵۱ نفر دانشجویان ورودی در سال ۱۳۹۳ به دانشگاه تهران بوده است که با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای، نمونه ای با حجم ۲۶۰ نفر تعیین گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که میزان امید به آینده دانشجویان پایین تر از حد متوسط است. میانگین نمره کل امیدواری در مقیاس ۱ تا ۵، ۷۴/ ۲ است که بیانگر وجود نگرش نسبتا منفی درباره آینده است. متغیرهای اصلی در بررسی عوامل اجتماعی موثر بر امید به آینده شامل دینداری، احساس آنومی، احساس محرومیت و پایگاه اجتماعی-اقتصادی است. در سنجش احساس آنومی در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، آنومی اقتصادی بالاترین میزان را به خود اختصاص داده است که نشان می دهد مهمترین انتظار و اساسی ترین گفتمان میان ذهنی جوانان، نابسامانی های اقتصادی مانند بیکاری، نابرابری در کسب درآمد و... است. پس از آن، آنومی اجتماعی قرار دارد که شامل ناهنجارهای های اجتماعی، عدم رعایت حقوق متقابل، بی قانونی و... است. آنومی رابطه منفی و دین داری رابطه مستقیم و مثبت با امید به آینده داشتند. نتایج رگرسیونی نشان داد که متغیرهای وارد شده بر مدل، ۴۱ درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند که در این میان، سهم متغیر احساس آنومی در تبیین متغیر وابسته بیشتر است.
خلاصه ماشینی:
برخی آمارها بیانگر وجود انواعی از آسیبهای اجتماعی مانند افسردگی، اعتیاد، طلاق و خشونتهای اجتماعی بین جوانان کشور است؛ چنان که نتایج تحقیقی با سؤالات مجزا بر روی 75 هزار جوان 15 تا 29 ساله نشان داد که 36 درصد جوانان از نظر قدرت و امید به زندگی دچار مشکل هستند، 42 درصد آنان اعتماد و عزت نفس کافی ندارند و 54 درصد دچار سطوحی از افسردگی هستند (سازمان ملی جوانان، 1382).
حسین دهقان در تحقیقی با عنوان «تحلیل جامعهشناسی عوامل مؤثر بر شادمانی اجتماعی جوانان شهر تهران (1396)»- با نمونه آماری شامل 380 نفر از جوانان شهر تهران با روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای- به این نتیجه رسید که بین امید به آینده، احساس امنیت اجتماعی، احساس مقبولیت اجتماعی، احساس اعتماد اجتماعی، عدالت توزیعی و شادمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
در این پژوهش نگرش دانشجویان نسبت به میزان وجود نابسامانی اجتماعی با استفاده از 18 گویه، در سه بعد احساس آنومی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بررسی شده است.
به عبارت دیگر، شکاف بیشتری بین اهداف و وسایل احساس میکنند و بیشتر مستعد احساس آنومی اجتماعی هستند؛ بدین معنی که احساس محرومیت در فرد، امیدواری به آینده را رقم میزند که خود این میزان تحت تأثیر پایگاه اجتماعی- اقتصادی فرد است.
Accordingly, this study is to delineate the attitudes and feelings over the future of young people and social factors affecting it.
Among the factors affecting future expectancy, feelings of deprivation and anomie were of an inverse and significant relation and religiosity had significant positive correlation with hope for the future.
Key Words: Socio-Economic Status, Religiosity, Feelings of Deprivation, Sense of Anomie, Future Expectancy, Student and University of Tehran