چکیده:
بی شک اقتصاد در جهان امروز به یک اهرم بسیار قوی و قدرتمند در پیشرو اهداف کشورها تبدیل شده
است. به طوری که بسیار موثرتر و اثربخشتر از هر امری در جهان امروز به این مسئله توجه میشود. بخش
کشاورزی یکی از این اهرمها میباشد که از طرق مختلف بر توسعه ملی اثر میگذارد. از جمله میتوان از
سهم بخش کشاورزی در اقتصاد کشور، ایجاد اشتغال و عمران روستایی، صادرات غیرنفتی و بالاخره
مهمتر از هر مقوله ای، تامین غذا برای جامعه ایرانی، نام برد. روش تحقیق با استفاده از اطلاعات در
دسترس، تابع تولید چغندرقند کشور تخمین زده شده است. برای این کار از دادههای تلفیقی برای سالهای
٩٢ و برای ١٠ ناحیه عمده تولید کننده چغندرقند کشور استفاده شده است. برای تخمین تابع تولید، -١٣٨٤
انواع مختلف توابع انعطاف پذیر استفاده شده است. در پایان کششهای جزئی نهاده ها که از تقسیم درصد
تغییرات در تولید به درصد تغییرات در متوسط مقدار نهادهها بدست میآید، محاسبه می شوند. نتایج نشان
میدهد که تولید چغندرقند با متغیرهای کود شیمیایی، بذر و آب رابطه مثبت و معنیدار دارد. همچنین
محاسبه کششهای عوامل تولید حاکی از مصرف غیراقتصادی نهادههای کود شیمیایی و آب میباشد که
ناشی از فعالیت بهرهبرداران در ناحیه سه تولیدی است. به نظر میرسد سیاستگذاری صحیح و اصولی
دولت در رابطه با تولیدات بخش کشاورزی و نهادههای این بخش، من جمله نهادههایی که مشمول یارانه
بوده و نقش عمده و موثری در تولید دارند، از طریق تشویق هر چه بیشتر کشاورزان به کشت ارگانیک
محصولات و در اختیار گذاشتن تسهیلات برای استفاده از روشهای نوین کشت و آبیاری میتواند نقش
موثری در تولید روز افزون و خودکفایی این محصول در کشور ایفا کند.
خلاصه ماشینی:
سياست هاي حمايتي در بخش کشاورزي در کشورهاي توسعه يافته و درحال توسعه نيز متفاوت بوده است ، به نحوي که کشورهاي توسعه يافته با سياست هاي مشخص و هدفمند، حمايت گسترده اي از اين بخش کرده اند؛ براي نمونه ، براساس گزارش سازمان همکاري و توسعه اقتصادي (OECD)، دولت ايالت متحده آمريکا بين سال هاي ١٩٨٦ تا ١٩٩٤، ٤/٦ ميليارد دلار هزينه بابت يارانه هاي کشاورزي پرداخت کرده است ، اما سياست هاي کشورهاي درحال توسعه عمدتا منجر به حمايت منفي يا عدم حمايت قابل توجه شده است (وزارت جهادکشاورزي، ١٣٢٥٩٠) در ايران دولت همواره در امور توليد و قيمت گذاري کالاهاي استراتژيک کشاورزي نظير گندم و چغندرقند دخالت نموده است .
تجربيات و مطالعات صورت گرفته درباره ي مصرف نهاده در کشاورزي و تاثير يارانه ها نشان ميدهد که يکي از مفاهيم و شاخص هاي آزادسازي، حذف يارانه است که در دهه ي اخير در کشور ما اين مفهوم يعني حذف يارانه به عنوان يکي از هدف هاي اقتصادي دولت ، بخصوص در توليد محصولات استراتژيک از جمله چغندرقند مورد توجه قرار گرفته است (موسوي و همکاران ، ١٣٨٨).
لذا تلاش گرديده در راستاي اين هدف پاسخي براي سوالات زير نيز منظور گردد: ــ آيا چغندر کاران ايران از عوامل توليد مشمول يارانه ، از جمله کود شيميايي بطور بهينه استفاده ميکنند؟ ــ آيا افزايش قيمت نهاده کود صدمه اي به سطح توليد چغندرقند وارد ميکند؟ مروري بر ادبيات گذشته احمدپور و صبوحي(١٣٩٤) در تحقيقي با عنوان بررسي تأثير هدفمندسازي يارانه ها بر بخش کشاورزي ايران (مدل سازي ناحيه اي بخش کشاورزي) بيان داشت که ، به منظور مطالعه آثار سياست هدفمندسازي يارانه ها در بخش کشاورزي، مدل ناحيه اي بخش کشاورزي ايران ساخته شد.