چکیده:
ﻓﻀﺎی ﻣﻌﻤﺎری در آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻫﺰاره ﺳﻮم دﺳﺘﺨﻮش ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺮاواﻧﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻋﻠﻮم ﺟﺪﯾﺪ در ﺷﮑﻞ دﻫﯽ ﺑﻪ ﻓﻀﺎی ﻣﻌﻤﺎری ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﮑﻢ ﻧﻘﺶ ﻓﺮاواﻧﯽ دارﻧﺪ. ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ژﻧﺘﯿﮏ، ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژی، ﺗﺌﻮریﻫﺎی ﭘﯿﭽﯿﺪه، ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻋﻤﯿﻖ، ﻃﺮحﻫﺎی ﻓﺮاﮐﺘﺎل، ﻓﻮﻟﺪﻫﺎ و ﺑﺴﯿﺎریﻫﺎ از ﺗﺌﻮریﻫﺎ و ﻋﻠﻮم روز دﯾﮕﺮ ﺗﺎﺛﯿﺮات ﻓﺰاﯾﻨﺪهای ﺑﺮ ﻓﻀﺎﻫﺎی ﻣﻌﻤﺎری ﺧﻠﻖ ﺷﺪه در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﮔﺬارده و ﻓﻀﺎﻫﺎی ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮری را اﯾﺠﺎد ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
ﻫﺰارهﻫﺎی ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﻫﺰارهﻫﺎی ﺗﻼش ﻣﻌﻤﺎر ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ ذﻫﻨﯿﺖﻫﺎی ﻓﻀﺎﯾﯽ اش و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ ﮔﺬار ﻣﻌﻤﺎری از دﻧﯿﺎی ﻣﺠﺎزی ﺑﻪ دﻧﯿﺎی واﻗﻌﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ. وﻟﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﻫﺰاره ﺳﻮم ﮔﺬار ﻣﻌﻤﺎری از واﻗﻌﯿﺖ ﺑﻪ ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮا ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺎر دﻧﯿﺎی ﻣﺠﺎزی اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻪ ﺑﺴﺘﺮ ﺗﺤﻘﻖ ﺗﺨﯿﻼت ﻣﻌﻤﺎری ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و در ﻫﺰاره ﺟﺪﯾﺪ ﻣﻌﻤﺎر را ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎﻟﻖ ﻓﻀﺎﻫﺎی ﻣﺠﺎزی ﻧﺎﻣﯿﺪ. ﻓﻀﺎﻫﺎﯾﯽ ﺧﯿﺎل ﭘﺮدازاﻧﻪ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺮ آن ﻧﯿﺴﺖ و ﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﺗﻼش ﻣﻌﻤﺎری ﻫﻤﻮاره در ﺟﻬﺖ آزادی ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻓﻀﺎ و ﺣﺮﮐﺖ ﺳﯿﺎل ﺗﺮ و ﺧﺮوج از ﭼﻬﺎر ﭼﻮبﻫﺎی ﻗﺮاردادی ﺑﻮده اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﺳﯿﺎﻟﯿﺖ در ﻓﻀﺎ و ﻣﻌﻤﺎری ﺳﯿﺎل ﭼﻨﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ دﻫﯽ ﺑﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎی ﻣﻌﻤﺎری ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و از ﻧﻮع ﺟﺪﯾﺪی از دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎی ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻨﯽ، ﻓﻠﺴﻔﯽ، زﯾﺒﺎ ﺷﻨﺎﺳﯽ و . . . ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯽﺷﻮد. ﻣﻌﻤﺎری ﺳﯿﺎل در دﻧﯿﺎی ﺟﺪﯾﺪی از ﺷﮑﻞ ﺷﻨﺎﺳﯽ، ﻓﺮم ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻓﻀﺎ ﻫﺎﯾﯽ را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آورد ﮐﻪ ﺗﺎ ﭼﻨﺪی ﭘﯿﺶ ﺣﺘﯽ در ﺗﺼﻮر ﻫﻢ ﻧﻤﯽﮔﻨﺠﯿﺪ.
خلاصه ماشینی:
در این میان سیالیت در فضا و معماری سیال چندی است که در شکل دهی به فضاهای معماری مورد توجه قرار گرفته است و از نوع جدیدی از دیدگاههای جهان بینی، فلسفی، زیبا شناسی و .
از سوی دیگر جدا از بحث معماری، ماهیت معماری یک کیفیت سیالیت را در درون خود نهفته دارد و از این روست که آیزنمن معماری را به عنوان لبه سیال معرفی میکند.
[1] (به تصویر صفحه مراجعه شود) مینیاتور با مضمون نحوة ساخت باغ (باغ وفا، قرن 16 میلادی) ماخذ: مجله معماری شهر سازی شماره 79-78 ص 32 حضور همزمان پدیده های مجزا در یک سطح پیوسته در مینیاتور ایرانی نیز به خوبی قابل مشاهده است.
به طور کلی همزمانی، تداخل و روی هم قرارگیری اطلاعات گوناگون برای ایجاد و خلق فضا با کیفیت خاص، میتواند یکی از تکنیکها در بیان استراتژی سیالیت باشد که هم در گذشته (مینیاتور ایرانی) هم در هنر مفهومی هزاره سوم و مهمتر از همه در معماری قابل مشاهده است.
اینگونه فضاها هر بار به واسطه رابطه ای خاص، فضای بیرون و فضای درون را در یک مکان تلفیق میکنند و با ایجاد ارتباطی میان داخل و خارج بنا سبب ادراک این دو موقعیت به طور همزمان میشوند.
تلفیق بیرون و درون یا به عبارتی همزمانی خصوصیات فضای بیرونی و فضای درونی در معماری باغ ایرانی فضای سومی را بوجود می آورد که هم داخل است و هم خارج، نه داخل است و نه خارج یعنی کیفیت فضایی سیال که مد نظر این پژوهش میباشد.