چکیده:
دستاوردهای بشر از صنعت و فناوریهای نوین علاوه بر منافع و رفاهی که به ارمغان آورده، همواره آسیبهایی را به همراه داشته است. یکی از نمونههای بارز این ابداعات، ایجاد شبکههای اجتماعی است. این شبکهها ضمن ایجاد تعامل و ارتباطات چندطرفه کاربران، امکان اشتراکگذاری علاقهمندیها، برقراری ارتباط با فرهنگها، عقاید و مذاهب دیگر و کسب اطلاعات در مورد موضوعات مختلف را ممکن میسازد. اما در کنار این مزایا، عدم استفاده صحیح از این شبکهها میتواند صدمات جبرانناپذیری را همچون به خطر افتادن حریم شخصی، از بین رفتن روابط خانوادگی، افزایش خیانت زوجین و پدیده بزهدیدگی جنسی در پی داشته باشد. بزهدیدگی جنسی در شبکههای اجتماعی به تعبیری به روند قربانی شدن اشخاص از نوع جنسی به وسیله ظهور، رشد، توسعه و به تبع آن استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات باز میگردد. این بزه میتواند در اشکال مختلف از جمله اذیت و آزار جنسی، اخاذی و پورنوگرافی تجلی نماید. لذا شناسایی بسترهای ایجاد این آسیب چه در سطح اجتماعی و خانوادگی و چه در بطن شبکههای اجتماعی به ارائه یک برنامه کامل و جامع نیازمند است تا در پرتو آن از یک سو امکان مهار طیف وسیعی از آسیبهای جنسی در این فناوری ارتباطی فراهم شود و از سوی دیگر با شناسایی طبقات گوناگون بزهدیدگان جنسی، کلیه اشخاص آسیبدیده تحت شمول اقدامات آن قرار گیرند. در پژوهش حاضر پیشگیری اجتماعی جامعهمدار از بزهدیدگی جنسی در فضای سایبر مورد توجه قرار میگیرد. این گونه پیشگیری سعی در تغییر و بهبود اوضاع اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دارد که به نوعی زمینهساز بزهکاری و بزهدیدگی هستند. لذا بهتر است بگوییم هدف پیشگیری اجتماعی جامعهمدار مبارزه با عوامل جرمزای محیطی است. از نمونه راهکارهای این نوع پیشگیری میتوان به اقدامات و تدابیر آموزشی و تربیتی، اشتغالزایی، کمک به تشکیل خانواده و غیره اشاره کرد. از دیگر سو میتوان به برخی نمونه اقدامات نظارتی که در چارچوب نوعی پیشگیریهای وضعیتمدار قرار میگیرند، اشاره نمود. بهکارگیری ابزارهای نوین مدیریتی از جمله نرمافزارهای مدیریت هوشمند برای ساماندهی محیط مجازی مورد استفاده کودکان و نوجوانان از دیگر راهکارها است.
خلاصه ماشینی:
اما آنچه در رابطه با آموزش و تربیت در محیط خانواده موضوع بحث است از یک سو آموزشها و تربیتهای جنسی متناسب با سن و جنسیت کودکان است و از سوی دیگر شامل تدابیر آموزشی لازم جهت استفاده صحیح و محتاطانه از فضای مجازی و شبکههای اجتماعی جهت پیشگیری از بزهدیدگی جنسی در فضای مذکور است.
اغلب والدین در پاسخ به سئوالات جنسی کودکان با مشکلاتی نظیر شرم و حیا و یا وحشت داشتن از بدآموزی برای کودکان و بالاخره ناآگاهی در شیوه پاسخ دادن به چنین سئوالاتی روبرو هستند و این امر باعث میشود آنها از پاسخ دادن درست به این سئوالات طفره روند؛ غافل از این که فرزندشان به هر طریق جواب این سئوالات را خواهد یافت، زیرا خانواده نتوانسته است این نقش تربیتی خود را به خوبی ایفا کند و شاید بتوان گفت که یکی از فراگیرترین این راهها، جستجوی پاسخ این سئوالات در فضای مجازی و همچنین شبکههای اجتماعی است.
اما برنامهها و تدابیر آموزشی و تربیتی دیگر که در وظایف نهادهای مدرسه و دانشگاه قرار میگیرد، زمینه استفاده صحیح از فضای مجازی و همچنین همکاری با خانوادهها در پیشگیری از انحرافات و بزهدیدگی جنسی فرزندانشان در شبکههای اجتماعی است.
از جمـله مهمترین اقدامات در این زمینه عبارتند از: - پخش آگهیهای آموزنده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جهت افزایش آگاهی خانوادهها در خصوص خطرات ناشی از اینترنت و شبکههای اجتماعی فیسبوک و توییتر؛ - پخش برنامههای کوتاه آموزشی درباره مزایا و معایب عضویت در شبکههای اجتماعی از زبان ورزشکاران و هنرمندان محبوبی که عموما جوانان آنها را الگوی خود قرار میدهند؛ نجفی ابرندآبادی، علیحسین، پیشگیری عادلانه از جرم، منبع پیشین، ص.