چکیده:
هدف اصلی این مقاله بررسی برخی مؤلفههای برنامهی درسی تربیت معنوی بر مبنای سنتگرایی سیدحسین نصر است. مؤلفههای مورد بررسی اصول، روشها و محتواهای تربیت معنوی هستند. این پژوهش از نوع فلسفی است و با روش استنتاجی فرانکنا انجامگرفت. یافتهها نشان میدهد برخی از اصول تربیت معنوی در منظومهی فلسفی-عرفانی نصر عبارتند از: اصل پیروی از سنت که متضمن عمل به آداب شریعت و طریقت نیز میباشد، تبعیت از استاد، شکوفاسازی داشتههای فطری، حجاب و غفلتزدایی، حضور اجتماعی فعال و کثرت طریقتها که متضمن تساهل و تسامح در امر تربیت است. روشهای تفکر، تأمل معنوی، مراقبه، هرمنوتیک معنوی، مطالعهی سه کتاب وحی، انسان و طبیعت؛ مطالعهی علوم سنتی، مشق نظری و عملی هنرهای سنتی، عمل به آداب روحانی، عملهای صالح مبتنی بر نیکی، تقوا، توبه و مجاهدهی درونی از روشهای تربیتی استنتاج شدهاند. محتوای تربیت معنوی نیز شامل سنت و مؤلفههای آن یعنی وحیهای الهی، میراث تصوف، علوم سنتی، ادبیات سنتی، هنرهای سنتی، اسطوره و نماد است. رویکرد نصر به تربیت معنوی توجه بیشتری به زیباییشناسی، اخلاق، حیطهی عاطفی، عشق و جوهرهی دین دارد و متضمن تعلیموتربیت کثرتگراست.
This article aims to probe some components of spiritual education curriculum based on Seyyed Hosein Nasr`s traditionalism. Those components are spiritual education principles, methods and contents. This study is a philosophical one and it was done by applying Frankena’s deductive method. Findings shows that some spiritual education principles in Nasr`s thoughts are obeying the tradition, following the spiritual master, actualizing human innate nature, removing the veils and negligence, active social presence, and plurality of the spiritual ways. Some concluded educational methods are contemplative thinking, spiritual contemplation, meditation, spiritual hermeneutics, studying traditional sciences, theoretical and practical practice of traditional arts, acting based on the spiritual rites and rituals, righteous actions based on goodness, piety and repentance. The aforementioned education contents are tradition and its components. Nasr’s approach pays much attention to aesthetics, morality, affective domain, love and the essence of religion and implies pluralism in education as well.
خلاصه ماشینی:
او فیلسوفی سنت گراست و همچون دیگر سنت گرایان به دین ، کثرت گرایی دینی، امر قدسـی، حکمت خالده ، نقد تجددگرایی، علوم سـنتی، هنرهای سـنتی، وحدت متعالی ادیان آســمانی و معنویت که از نظر او لب لباب ادیان و از ارکان اصــلی فلســفه ی سنت گرایی است ، اهتمام جدی دارد و دارای ژرف کاویهای معنوی، دغدغه و تجربه ی زیسته ی معنویت در ســـطح نظر و عمل اســـت و به بیان خود او بیش از پنجاه ســـال تحقیق آکادمیک و مشارکت وجودی در تصوف داشته و همچنین بسیاری از آثار خود صوفیه و نوشته های محققانه ی بســیاری درباره ی تصــوف به قلم محققان شــرق و غرب را مطالعه و بررســیکرده اســت (نصــر، ١٣٩٢ب : ٨١) که برخی از نتایج این بررســـیها را میتوان در آثار او به نام های جلوه های معنویت در جهان اســلام ٢ و مبانی معنویت اســلامی ٣ مطالعه کرد.
نجفی (١٣٨٦) با تدوین الگوی نظری برنامه درسی معنوی در تربیت اسلامی با تأکید بر رویکرد تربیتی محبت اهل بیت (ع ) اظهار میدارد که در آموزه های اسلامی، حقیقت نظام هستی، وجود و ماهیت انسان و ارزش ها، تنها با نگرشی معنوی و فرامادی و توحیدگرایی قابل پذیرش و باور است و این شناخت و نگرش ، زمینه ی اصلی برای تربیت معنوی انسان را فراهم میکند.
در حکمت خالده نیز از میان راه های مختلف متحقق شدن به حقایق معنوی، تأمل در نام الوهیت و ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1- meditation 2- contemplation ذکر آن نام ، طریق اولیه و قابل حصول ترین وسیله برای تحصیل معرفت قدسی (از هدف های تربیت معنوی) است (نصر، ١٣٨٥: ٦١٠).